دانلود پایان نامه ارشد: بررسی و مقایسه توانایی حل مسأله در دروس علوم تجربی و ادبیات فارسی دانش آموزان هفتم(مقطع متوسطه دوره اول) در کلاس های سنتی و موضوعی شهرستان میاندوآب در سال تحصیلی 93-92

دانشگاه آزاداسلامی

واحد ارومیه

دانشکده علوم انسانی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

رشته : علوم تربیتی

گرایش : برنامه ریزی درسی

عنوان :

بررسی و مقایسه توانایی حل مسأله در دروس علوم تجربی و ادبیات فارسی دانش آموزان هفتم(مقطع متوسطه دوره اول) در کلاس های سنتی و موضوعی شهرستان میاندوآب در سال تحصیلی 93-92

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی و مقایسه توانایی حل مسأله در دروس علوم تجربی و ادبیات فارسی دانش آموزان هفتم(مقطع متوسطه دوره اول) در کلاس های سنتی و موضوعی شهرستان میاندوآب در سال تحصیلی 93-92اجرا شده است. این تحقیق در گروه طرح های شبه آزمایشی قرار می گیرد. شکل طرح به صورت طرح پس آزمون با گروه کنترل است. در این پژوهش 40 نفر از دانش آموزان پایه هفتم در دو گروه 20نفری به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده، که گروه آزمایش در کلاس موضوعی و گروه شاهد در کلاس سنتی درس های علوم تجربی و ادبیات فارسی را آموزش دیده اند. ابزارشامل، پس آزمون محقق ساخته علوم تجربی و ادبیات فارسی می باشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون t مستقل استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که بین توانایی حل مسئله علوم تجربی و ادبیات فارسی دانش آموزان پایه هفتم در کلاس های سنتی و موضوعی تفاوت معنی داری وجود دارد. بین توانایی تشخیص مسائل علوم تجربی و ادبیات فارسی دانش آموزان پایه هفتم در کلاس های سنتی و موضوعی تفاوت معنی داری وجود ندارد. بین توانایی طراحی مساله دانش آموزان پایه هفتم در کلاس های سنتی و موضوعی درس علوم تجربی تفاوت معنی داری وجود دارد. بین توانایی طراحی مساله دانش آموزان پایه هفتم در کلاس های سنتی و موضوعی درس ادبیات فارسی تفاوت معنی داری وجود ندارد. بین شیوه گردآوری اطلاعات دانش آموزان پایه هفتم در کلاس های سنتی و موضوعی درس علوم تجربی ادبیات فارسی تفاوت معنی داری وجود ندارد. بین توانایی ارائه راه حل دانش آموزان پایه هفتم در مواجهه با مسائل در کلاس های سنتی و موضوعی درس علوم تجربی تفاوت معنی داری وجود دارد. بین توانایی ارائه راه حل دانش آموزان پایه هفتم در مواجهه با مسائل در کلاس های سنتی و موضوعی درس علوم تجربی تفاوت معنی داری وجود ندارد. بین توانایی آزمایش راه حل ها و توانایی استنتاج دانش آموزان پایه هفتم در مواجهه با مسائل در کلاس های سنتی و موضوعی درس علوم تجربی و ادبیات فارسی تفاوت معنی داری وجود دارد.
واژگان کلیدی:کلاس موضوعی، توانایی حل مسئله، علوم تجربی، ادبیات فارسی

فهرست مطالب
عنوان	صفحه
چکیده فارسی
تقدیم به
سپاسگذاری
فهرست مطالب	أ
فهرست جداول	و
فصل اول:کلیات تحقیق	1
1-1-مقدمه	2
1-2-بیان مسئله	4
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق	8
1-4-اهداف تحقیق 1-4-1-هدف کلی:	11 11
1-4-2-اهداف جزئی:	11
1-5- فرضیات تحقیق	12
6-1 تعاریف اصطلاحات و متغیرها	14
فصل دوم:ادبیات و پیشینه تحقیق	17
2-1-مقدمه	18
2-2- تعریف مسئله و حل مسئله	20
2-3- توانایی و مهارت حل مسئله	22
2-4- روش حل مسئله	26
2-4-1- حل مسئله از طریق آزمایش و خطا	26
2-4-2- حل مسئله از طریق بینش و شناخت	27
2-4-3- حل مسئله با روش تحلیلی	27
2-4-4- حل مسئله با روش دیویی	28
2-5-راهبردهای حل مسئله	29
2-5-1- راهبرد رسم شکل	30
2-52- راهبرد الگوسازی	30
2-5-3- راهبرد حذف حالت های نامطلوب	30
2-5-4- راهبرد الگویابی	30
2-5-5- راهبرد حدس و آزمایش	31
2-5-6- راهبرد زیرمسئله	31
2-5-7- راهبرد حل مسئلۀ ساده تر	31
2-5-8- راهبرد روش های نمادین	31
2-6- تعریف و تعیین قلمرو حوزه علوم تجربی	32
2-7- فلسفه آموزش علوم تجربی	32
2-8- فلسفه وجودی درس زبان و ادبیات فارسی	34
2-9- اصول حاکم بر برنامۀ درسی زبان و ادبیات فارسی دورۀ متوسطۀ اول	35
2-10- ماهیت یادگیری	37
2-11- عوامل و شرایط مؤثر در یادگیری 2-12- فرصتها و تجارب یادگیری 2-13- اصول کلی انتخاب فرصت ها و فعالیت های یادگیری 2-14- کلاس های موضوعی 2-15- اهداف تشکیل کلاس های موضوعی 2-16- مزایای کلاس های موضوعی در مدارس 2-17- چگونگی تشکیل کلاس های موضوعی	39 45 49 52 54 55 57
2-18- تحقیقات انجام یافته در داخل کشور	58
2-19- تحقیقات انجام یافته در خارج از کشور	60
فصل سوم: روش تحقیق	63
3-1- مقدمه	64
3-2- روش تحقیق	65
3-3- جامعه آماری	66
3-4- نمونه آماری( حجم نمونه و روش نمونه گیری)	66
3-5- ابزارهای گردآوری داده ها و روایی و پایایی آن	67
3-6- چگونگی جمع آوری داده ها (روش اجرای کار)	68
3-7- شیوه تجزیه و تحلیل داده ها	70
فصل چهارم:تجزیه و تحلیل دادها	71
4-1-مقدمه	72
4-2- یافته های توصیفی	73
4-3-یافته های استنباطی	76
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری	105
5-1-مقدمه	106
5-2-نتیجه گیری و بحث	107
5-3- محدودیت های پژوهش	126
5-4- پیشنهادات کاربردی	127
5-5- پیشنهادات پژوهشی	130
منابع فارسی	131
منابع انگلیسی	135
منابع اینترنتی	137
چکیده انگلیسی پیوست (الف) پیوست(ب)

فهرست جداول
عنوان	صفحه
جدول(3-1): طرح پس آزمون با گروه کنترل جدول(4-1): معدل دانش آموزان گروه آزمایش و کنترل برای همگن سازی جدول (4-2) : آزمون t مستقل برای مقایسه معدل نیمسال اول دانش آموزان پایه هفتم گروه آزمایش و کنترل	65 73 73
جدول(4-3): وضعیت توانایی حل مسئله درس علوم تجربی در کلاس های موضوعی	74
جدول(4-4): وضعیت توانایی حل مسئله درس علوم تجربی در کلاس های سنتی	74
جدول(4-5): وضعیت توانایی حل مسئله درس ادبیات فارسی در کلاس های موضوعی	75
جدول(4-6): وضعیت توانایی حل مسئله درس ادبیات فارسی در کلاس های سنتی	75
جدول(4-7): نتایج آزمون آماره کولموگروف اسمیرنف برای برازندگی توزیع نرمال	76
جدول(4-8): آزمون t مستقل برای مقایسه توانایی حل مسئله علوم تجربی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	77
جدول(4-9): آزمون t مستقل برای مقایسه توانایی حل مسئله ادبیات فارسی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	79
جدول(4-10): آزمون t مستقل برای مقایسه توانایی تشخیص مسائل علوم تجربی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	81
جدول(4-11): آزمون t مستقل برای مقایسه توانایی تشخیص مسائل ادبیات فارسی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	83
جدول (4-12) : آزمون t مستقل برای مقایسه توانایی طراحی مسئله علوم تجربی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	85
جدول (4-13): آزمون t مستقل برای مقایسه توانایی طراحی مسئله ادبیات فارسی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	87
جدول (4-14): آزمون t مستقل برای مقایسه شیوه گردآوری اطلاعات علوم تجربی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	89
جدول (4-15): آزمون t مستقل برای مقایسه شیوه گردآوری اطلاعات ادبیات فارسی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	91
جدول (4-16): آزمون t مستقل برای مقایسه توانایی ارائه راه حل علوم تجربی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	93
جدول (4-17) : آزمون t مستقل برای مقایسه توانایی ارائه راه حل ادبیات فارسی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	95
جدول (4-18) : آزمون t مستقل برای مقایسه آزمایش راه حل های علوم تجربی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	97
جدول (4-19) : آزمون t مستقل برای مقایسه آزمایش راه حل های ادبیات فارسی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	99
جدول (4-20) : آزمون t مستقل برای مقایسه توانایی استنتاج علوم تجربی فارسی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	101
جدول (4-21) : آزمون t مستقل برای مقایسه توانایی استنتاج ادبیات فارسی در دانش آموزان هفتم پایه، در کلاس های موضوعی و سنتی	103

1-1-مقدمه
اندیشه و تفکر از ویژگی های برجسته آدمی است. انسان می اندیشد، از تفکر و اندیشه های دیگران بهره می برد و حاصل اندیشه خویش را به دیگران منتقل می سازد. در عصر حاضر این پذیرفته شده که جوامع پیشرو موفق جوامعی هستند که مردم آن ها بهتر فکر می کنند، در هنگام برخورد با مسائل بهتر می اندیشند، راه حل های بهتری ارائه می دهند و با شیوه های موفقیت آمیز بر مسائل فائق می آیند. ایجاد شرایط مطلوب برای اندیشیدن، تحریک، تشویق و راهنمایی یادگیرندگان برای کسب مهارت صحیح تفکر و اندیشه در فرآیند تدریس و یادگیری امری گریزناپذیر است. زیرا در هر جامعه ای تحولات و تغییرات سریع و فزآینده ای رخ می دهد که اگر نظام آموزش و پرورش نتواند توانایی حل مسائل ناشی از آن ها را به یادگیرندگان خویش بیاموزد، به موفقیت جامعه آسیب رسانده است. بنابراین در فرآیند یادگیری باید ایجاد توانایی اندیشه و تفکر و حل مسئله در یادگیرندگان را محور اصلی قرار داد. گانیه اعتقاد دارد که محور تعلیم و تربیت، آموزش تفکر به افراد، استفاده از توانایی های ذهنی و پرورش افراد توانا در حل مسئله می باشد. حل مسئله در فرآیند تدریس و یادگیری فرصتی گران بها در اختیار یادگیرندگان می گذارد، زیرا این رویکرد آنان را در موقعیتی سازنده برای تفکر، درک و شناخت منطقی پدیده های عینی و ذهنی قرار می دهد تا بیاموزد در موقعیت های زندگی فردی و اجتماعی، چگونه این تجارب را برای حل مسئله به کار گیرند(صادق پور،1390).
اکثر متخصصان آموزشى معتقدند که براى جذب بهتر محتواى آموزشى لازم است که شاگردان به صورت فعال، دیده‌ها، شنیده‌ها و تجارب خود را درباره محیط به نحوى تنظیم کنند که یافته‌ها و اطلاعات جزئی، بخشى از ساخت شناختى پایدار آنان شود. این امر امکان‌پذیر نیست، مگر این که شاگردان نسبت به اطلاعات و معلومات مورد نظر احساس نیاز کنند. فراگیر در هر سنى که باشد، به تناسب ساخت شناختى خود با مسائل و مشکلاتى مواجه است و براى حل این مشکلات، نیاز به راه حل علمى و منطقى دارد. او اگر در مدرسه راه‌حل‌هاى علمى و منطقى را بیاموزد خود به دنبال حل مسائل خواهد رفت. شاگردان در یادگیرى از طریق حل مسأله، با بهره‌گیرى از تجارب و دانسته‌هاى پیشین خود، درباره رویداد‌هاى محیط خود مى‌اندیشند تا مشکلى را که با آن مواجه شده‌اند به نحو قابل قبولى حل کنند. مدرسه مطابق الگوى حل مسأله، شاگرد را در وضعى قرار مى‌دهد که او فرضیه‌هاى خود را از راه پژوهش و کاوش و به مدد شواهد موجود یا گردآورى شده، مى‌آزماید و شخصاً از آنها نتیجه‌گیرى مى‌کند و ضمن رسیدن به هدف مورد نظر، از روش‌هاى دانش‌اندوزى و جمع‌آورى اطلاعات نیز آگاه مى‌شود.
روش حل مسأله یکی از روش های یادگیری است که هم در زندگی روزمره و هم در کشف مسائل پیچیده علمی کاربرد دارد. در آموزش و پرورش نیز می توان دانش آموز را در موضع حل مسأله قرار داد. یادگیری از طریق حل مسأله نوعی یادگیری فعال وعمیق است و فرد را برای برخورد با تجارب واقعی زندگی آماده می سازد. اگر نظام آموزشی توانایی حل مسئله را به دانش‌آموزان یاد بدهد، به یقین به اهداف خود دست خواهد یافت. زیرا هرچه قدرت تصمیم‌گیری و گزینش راه‌حل های مطلوب در فراگیرندگان افزایش یابد، نیازهای روزمره‌ی خود را راحت‌تر رفع می‌کنند و موفق تر خواهند بود. تأکید نظام‌های پیشرفته‌ای آموزشی، به ویژه در مسائل پرورشی نیز، بر همین است. باید رویکرد‌های روش حل مسئله را تقویت کنیم تا دانش‌آموزان بتوانند بنا به مقتضیات زمان،‌ اطلاعات و آموخته‌های خویش را تعمیم دهند و نیروهای بالقوه را به فعل برسانند در گستره‌ی زندگی، ‌به رفتارهای مطلوب تبدیل کنند.
یکی از موقعیت ها یا محیط هایی که اثربخشی آن در بهبود توانایی حل مسئله^[1] دانش آموزان مقطع متوسطه اول در نظام آموزشی فعلی مشخص نیست، اجرای طرح کلاس های موضوعی است. لذا با توجه به خلاء های موجود در این زمینه محقق در این پژوهش قصد دارد به بررسی و مقایسه توانایی حل مسأله در دروس علوم تجربی و ادبیات فارسی دانش آموزان پایه هفتم(مقطع متوسطه دوره اول) در کلاس های سنتی و موضوعی شهرستان میاندوآب در سال تحصیلی 93-92 بپردازد.
این فصل با عنوان کلیات تحقیق(فصل اول پژوهش)، نگاهی کلی به پژوهش می نماید و شامل بیان مسأله، ضرورت و اهمّیّت انجام تحقیق، اهداف و فرضیه های پژوهش، تعریف متغیر های پژوهش است.
[1]– problem solving ability