فرضیههای تحقیق. 9
فرضیه اصلی پژوهش… 9
فرضیههای جانبی.. 9
تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش… 9
تعاریف نظری.. 9
تعاریف عملیاتی.. 10
فصل دوم: مبانی نظری و پژوهش
مقدمه. 12
مبانی نظری.. 12
بخش اول: سلامت روانی.. 12
جنبه‌های سلامت عمومی.. 16
اهداف بهداشت روانی: 17
مفهوم سلامت روان در مكاتب روانشناسی.. 18
مفهوم بهداشت روانی در قرآن. 19
دیدگاههای مربوط به سلامت روان. 20
الف) رویکرد انسانگرایی.. 20
1- دیدگاه مازلو : 20
2- دیدگاه آدلر : 21
3- دیدگاه اریک اریکسون : 21
4- دیدگاه کارن هورنای : 22
5- دیدگاه اریک برن : 23
6- دیدگاه هری استاک سالیوان : 23
7- دیدگاه اریک فروم : 24
7- دیدگاه کنراد لورنز : 25
8- دیدگاه مک دوگال : 26
9- دیدگاه اسکینر : 27
ب) رویکرد روانکاوی : 27
1- دیدگاه فروید : 27
2- دیدگاه یونگ : 28
3- دیدگاه صفات موری : 29
4- دیدگاه انسانگرایانه : 30
بخش دوم: اختلال کمبود توجه – بیش فعالی.. 31
تعریف اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) 33
همه‌گیرشناسی اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) 34
تشخیص کودکان دارای اختلال ADHD.. 35
انواع اختلال کمبود توجه- بیش فعالی.. 37
سبب شناسی اختلال کمبود توجه- بیشفعالی ADHD.. 38
توانایی های هوشی کوکان ADHD.. 38
مشکلات اجتماعی کودکان ADHD.. 39
سیر و پیش آگاهی اختلال کمبود توجه- بیشفعالی ADHD.. 40
درمان اختلال کمبود توجه – بیش فعالی.. 40
ادبیات پژوهش… 42
تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 42
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 44
جمعبندی.. 50
فصل سوم: روش پژوهش
مقدمه: 53
روش پژوهش… 53
جامعه آماری: 53
نمونه و روش نمونهگیری.. 53
ابزارهای پژوهش… 54
شیوهی اجرا 55
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 56
ملاحظات اخلاقی: 56
فصل چهارم:یافته‌های پژوهش
مقدمه. 59
بخش اول تحلیل اطلاعات توصیفی.. 59
توزیع گروههای مورد مطالعه بر حسب گروه 59
میانگین و انحراف استاندارد نمرات سلامت روان و مولفهها 59
میانگین و انحراف استاندارد نمرات نشانگان بیشفعالی- کمبود توجه و مولفهها 61
بخش دوم: یافته‌های مربوط به فرضیههای پژوهش… 62
فرضیه اول پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر سلامت روان مادران تأثیر معنی‌داری دارد. 62
فرضیه دوم پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر نشانگان اختلال نارسایی توجه- بیشفعالی کودکان تأثیر معنی‌داری دارد. 62
فرضیه سوم پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر ابعاد سلامت روان (نشانگان جسمانی، اضطراب، افسردگی و اختلال در کارکرد اجتماعی) مادران تأثیر دارد. 63
فرضیه چهارم پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر نشانگان اختلال نارسایی توجه- بیشفعالی (بیتوجهی، بیشفعالی و تکانشگری) کودکان تأثیر دارد. 64
فصل پنجم:بحث و نتیجه‌گیری
مقدمه. 67
خلاصه پژوهش… 67
بحث و نتیجه‌گیری.. 67
محدودیتهای پژوهش… 73
پیشنهادهای کاربردی.. 73
پیشنهادهای پژوهشی.. 74
منابع و مأخذ.. 75
پیوست… 86
فهرست جدول‌ها
جدول 2-1- ملاک های تشخیص اختلال کمبود توجه – بیش فعالی براساس DSM-IV-TR. 35
جدول 3-1. طرح پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل. 53
جدول 3-2- ساختار جلسات آموزش مادران. 56
جدول 4-1- توزیع فراوانی و درصد افراد مورد مطالعه بر حسب گروه 59
جدول 4-2 میانگین و انحراف استاندارد نمرات پیش آزمون و پس آزمون سلامت روان و ابعاد آن در دو گروه 60
جدول 4-3 میانگین و انحراف استاندارد نمرات پیش آزمون و پس آزمون نشانگان بیشفعالی و مولفههای آن در دو گروه 61
جدول 4-4. نتایج تحلیل کواریانس تاثیر عضویت گروهی بر میزان نمرات سلامت روان مادران. 62
جدول 4-5. نتایج تحلیل کواریانس تاثیر عضویت گروهی بر میزان نمرات نشانگان اختلال نارسایی توجه- بیشفعالی 62
جدول 4-6. نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری میانگین خرده مقیاسهای سلامت عمومی مادران. 63
جدول 4-7. نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری میانگین خردهمقیاسهای بیشفعالی-کمبود توجه. 64
چکیده
هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش مدیریت رفتار به مادران کودکان مبتلا به اختلال بیشفعالی – کمبود توجه به نشانگان کمبود توجه – بیشفعالی کودکان و سلامت روان مادران بود. با استفاده از طرح پیس‌آزمون و پسآزمون با گروه کنترل، مادران 34 کودک مبتلا به اختلال بیشفعالی – کمبود توجه، به صورت در دسترس انتخاب و بطور تصادفی به دو گروه ازمایش و کنترل تقسیم شدند.گروه ازمایش به مدت 8 جلسه تحت اموزش برنامه گروهی مدیریت رفتار کودکان قرار گرفت. آزمودنی‌ها به وسیله پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه علائم مرضی کودکان در دو مرحله (قبل و بعد از مداخله) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل کواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اجرای برنامه آموزشی منجر به افزایش معنادار سلامت روان مادران گروه آزمایش در مقایسه با مادران گروه کنترل شده است. همچنین برنامه آموزشی منجر به کاهش نشانگان بیشفعالی – کمبود توجه شده است. در نتیجه برنامه مدیریت رفتاری کودکان در ارتقاء سلامت روان مادران دارای کودک مبتلا به اختلال بیشفعالی – کمبود توجه موثر است. لذا پیشنهاد می‌گردد درمانگران از این روش برای کمک به مادران این گروه کودکان استفاده نمایند.
مقدمه
اختلال بیش فعالی- نارسایی[1] توجه یكی از شایع ترین علل مراجعه به روانپزشك و روانشناس است. این اختلال در بر گیرنده نشانههای تحولی نامناسب از جمله: بیشفعالی، بیتوجهی و زودانگیختگی میباشد (سادوک و سادوک، 2005). این احتمال وجود دارد كه در صورت همبودی با سایر اختلالات همچون اختلال سلوك و اختلال یادگیری بر روابط والد – كودك تأثیر گذارد (بهپژوه، متوالیپور، فرزاد، رستمی، حبیبی عسکرآباد، 2010).
هنری ماسن، پاول، کیگان، جروم، هوستون، آلتاکارول، وی کانجر، جان جین (2003، به نقل از یاسایی، 1377) معتقدند والدین و كودكان با یكدیگر كنش متقابل دارند، به سخن دیگر بر یكدیگر تأثیر دوسویه میگذارند. بررسی تعاملهای كودكان دارای اختلال نارسایی توجه – بیشفعالی نشان دهنده آن است كه رفتار كودك، به عنوان محرك تنشزا عمل میكند و به نوبه خود بر رفتا ر والد و تعامل میان والد به ویژه مادر و كودك مؤثر است (یوسفی، سلطانیفر و تیموری، 2009). کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه-بیشفعالی در مقایسه با كودكان عادی، رفتارهای نامناسب بیشتری نشان میدهند؛ كمتر تبعیت میكنند و والدین آنها بیشتر منفیگرا هستند و كمتر در فعالیتهای اجتماعی شركت میكنند
