دانلود پایان نامه : رابطه بین تولید ناب و عملکرد بازرگانی شرکت های تولیدی استان گیلان
متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته : مدیریت
گرایش : داخلی
عنوان : رابطه بین تولید ناب و عملکرد بازرگانی شرکت های تولیدی استان گیلان
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد رشت
دانشکده مدیریت و حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(M.A)
رشته مدیریت بازرگانی گرایش: داخلی
موضوع:
رابطه بین تولید ناب و عملکرد بازرگانی شرکت های تولیدی استان گیلان
استاد راهنما:
دکتر ابراهیم چیرانی
تابستان 1393
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده. 1
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1) مقدمه. 3
1-2) بیان مسأله. 3
1-3) سؤالات تحقیق. 6
1-4) اهمیت و ضرورت تحقیق. 7
1-5) اهداف تحقیق. 8
1-6) چارچوب نظری تحقیق. 8
1-7) فرضیه های تحقیق. 10
1-8) تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها. 10
1-8-1) متغیر وابسته (عملکرد بازرگانی). 10
1-8-2) متغیرهای مستقل. 11
1-9) قلمرو تحقیق. 12
فصل دوم: ادبیات موضوعی و پیشینه تحقیق
2-1) مقدمه. 14
2-2) تشریح مفهوم عملکرد. 14
2-2-1) عملکرد بازار. 15
2-2-2) عملکرد مالی. 22
2-2-2-1) نرخ بازگشت دارایی. 23
2-2-2-2) سهم بازار. 23
2-2-2-3) رشد فروش. 28
2-3) تشریح تولید ناب. 38
2-3-1) تولید ناب و تولید چابک. 49
2-3-2) چالش های توسعه تفکر ناب. 53
2-3-3)راهبردهای سازمانی توسعه تفکر ناب. 53
2-3-4) راهبردهای فراسازمانی توسعه تفکر ناب. 55
2-3-5) اصول تولید ناب. 56
2-3-6) مکانیزم های اجرای تولید ناب. 67
2-3-7) مدل های تولید ناب. 69
2-4) پیشینه تحقیق. 72
فصل سوم:روش اجرای تحقیق
3-1) مقدمه. 80
3-2) فرآیند تحقیق. 80
3-3) روش تحقیق. 80
3-4) جامعه و نمونه آماری تحقیق. 81
3-5) روشها و ابزار جمع آوری دادهها و اطلاعات. 81
3-6) روایی و پایایی پرسشنامه. 82
3-6-1) روایی پرسشنامه. 82
3-6-2) پایایی پرسشنامه. 82
3-7) روش های تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات. 84
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و یافتههای تحقیق
4-1) مقدمه. 86
4-2) توصیف ویژگیهای جمعیت شناختی پاسخگویان. 87
4-3) توصیف آماری متغیر های تحقیق. 90
4-4) آزمون فرضیهها. 101
4-4-1) فرضیه اصلی. 103
4-4-2) فرضیه های فرعی. 104
فصل پنجم: نتایج و پیشنهادهای تحقیق
5-1) مقدمه. 112
5-2) نتیجه گیری. 112
5-2-1) نتایج حاصل از توصیف متغیرها. 112
5-2-2) نتایج آزمون فرضیه ها. 118
5ـ3) پیشنهادات. 123
5ـ4) محدودیت های تحقیق. 127
منابع و ماخذ. 128
پیوست ها. 134
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 2-1) تفاوت های عمده تولید ناب و تولید انبوه 44
جدول 2-2) تفاوت های تولید ناب و چابک 51
جدول 2-3) مقایسه ویژگی های زنجیره ناب و چابک 52
جدول 3-1) شیوه امتیازدهی طیف لیکرت 82
جدول 3-2) ضریب آلفای کرونباخ منغیرها 83
جدول4-1) توصیف جنسیت پاسخ دهندگان 87
جدول4-2) توزیع فراوانی نمونه آماری بر اساس سن 88
جدول4-3) توزیع فراوانی نمونه آماری بر اساس سطح تحصیلات 89
جدول 4-4) توصیف متغیر حذف اتلاف 90
جدول4-5) توصیف متغیر بهبود مستمر 91
جدول4-6) توصیف متغیر نواقص صفر 92
جدول 4-7) توصیف متغیر تولید بهنگام 93
جدول4-8) توصیف متغیر سامانه تولید کششی 94
جدول4-9) توصیف متغیر تیم های چند وظیفه ای 95
جدول4-10) توصیف متغیر عدم تمرکز 96
جدول4-11) توصیف متغیر یکپارچگی 97
جدول 4-12) توصیف متغیر سامانه اطلاعات عمودی 98
جدول4-13) توصیف متغیر تولید ناب (متغیر مستقل) 99
جدول4-14) توصیف متغیر عملکرد بازرگانی (متغیر وابسته) 100
جدول4-15) آزمون توزیع نرمال متغیرها 102
جدول4-16) ضریب هبستگی بین اجرای تولید ناب و عملکرد بازرگانی 103
جدول4- 17) آزمون رگرسیون بین اجرای تولید ناب و عملکرد بازرگانی شرکت های تولیدی استان گیلان 103
جدول4-18) ضریب هبستگی بین حذف اتلاف و عملکرد بازرگانی 104
جدول4-19) ضریب هبستگی بین بهبود مستمر و عملکرد بازرگانی 105
جدول4-20) ضریب هبستگی بین نواقص صفر و عملکرد بازرگانی 105
جدول4-21) ضریب هبستگی بین تولید بهنگام و عملکرد بازرگانی 106
جدول4-22) ضریب هبستگی بین سامانه تولید کششی و عملکرد بازرگانی 107
جدول4-23) ضریب هبستگی بین تیم های چند وظیفه ای و عملکرد بازرگانی 107
جدول4-24) ضریب هبستگی بین عدم تمرکز در مسئولیت ها و عملکرد بازرگانی 108
جدول4-25) ضریب هبستگی بین یکپارچگی و عملکرد بازرگانی 109
جدول4-26) ضریب هبستگی بین سامانه اطلاعات عمودی و عملکرد بازرگانی 109
جدول 5-1) سازههای مربوط به متغیر حذف اتلاف 112
جدول 5-2) سازههای مربوط به متغیر بهبود مستمر 113
جدول 5-3) سازههای مربوط به متغیر نواقص صفر 114
جدول 5-4) سازههای مربوط به متغیر تولید بهنگام 114
جدول 5-5) سازههای مربوط به متغیر تیمهای چند وظیفهای 115
جدول 5-6) سازههای مربوط به متغیر عدم تمرکز 116
جدول 5-7) سازههای مربوط به متغیر یکپارچگی 116
جدول 5-8) سازههای مربوط به متغیر سامانه اطلاعات عمودی 117
جدول 5-9) سازههای مربوط به متغیر عملکرد بازرگانی 118
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل 2-1) مدل تعاملی بازاریابی و فروش. 30
شکل 2-2) مدل مفهومی پیکره بندی بازاریابی و فروش. 31
شکل 2-3) شبکه تامین در تولید انبوه. 41
شکل 2-4) شبکه تامین در رویکرد ناب. 42
شکل2-5) گام‌های یکپارچه سازی زنجیره تامین ناب. 43
شکل 2-6) پیادهسازی مدل درخت حقیقت جاری برای ترکیب عرصه ناب و چابک. 50
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 1-1) مدل رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق. 9
نمودار 2- 1) مولفه ها و زیرمولفه های ارزیابی. 72
نمودار 4-1) نمودار میله ای جنسیت پاسخ دهندگان. 87
نمودار4-2) نمودار میله ای سن پاسخ دهندگان. 88
نمودار4-3) نمودار میله ای سطح تحصیلات پاسخ دهندگان. 89
نمودار4-4) نمودار میله ای متغیر حذف اتلاف. 90
نمودار4-5) نمودار میله ای متغیر بهبود مستمر. 91
نمودار4-6) نمودار میله ای متغیر نواقص صفر. 92
نمودار4-7) نمودار میله ای متغیر تولید بهنگام. 93
نمودار4-8) نمودار میله ای متغیر سامانه تولید کششی. 94
نمودار4-9) نمودار میله ای متغیر تیم های چند وظیفه ای. 95
نمودار4-10) نمودار میله ای متغیر عدم تمرکز. 96
نمودار4-11) نمودار میله ای متغیر عدم یکپارچگی. 97
نمودار4-12) نمودار میله ای متغیر سامانه اطلاعات عمودی. 98
نمودار4-13) نمودار میله ای متغیر تولید ناب (متغیر مستقل). 99
نمودار4-14) نمودار میله ای متغیر عملکرد بازرگانی. 100
چکیده
تحقیق حاضر در پی بررسی رابطه بین تولید ناب و عملکرد بازرگانی شرکتهای تولیدی استان گیلان است تا از این طریق امکان کمک به بخش تولید کشور و استان در راستای تدوین استراتژیهای مناسب در جهت بهبود عملکرد به ویژه در حوزه بازرگانی با نظر به اصول تولید ناب را فراهم نماید. تحقیق حاضر از نظر اجرا از نوع توصیفی شاخه همبستگی است. همچنین جامعه آماری، کلیه شرکتهای تولیدی استان گیلان (با بیش از 20 پرسنل) می باشد که بر اساس آمارها در حدود 340 مورد برآورد گردیدند، جهت برآورد میزان حجم نمونه، از جدول مورگان و کرجسی استفاده شد، که بر این اساس حجم جامعه نمونه 181 شرکت محاسبه گردید. ابزار سنجش و اندازه گیری در تحقیق حاضر پرسشنامه بوده و جهت بررسی پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. ضمن آن که روایی پرسشنامه نیز از طریق مشورت با اساتید و صاحب نظران مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت توصیف متغیرهای تحقیق از شاخصهای توصیفی نظیر فراوانی، درصد، میانگین، میانگین وزنی، انحراف معیار، واریانس و برای اثبات یا رد فرضیهها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون تک متغیره استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که بین میزان اجرای تولید ناب و عملکرد بازرگانی شرکتهای تولیدی استان گیلان رابطه مثبت معنادار است. ضمن آن که رابطه بین ابعاد تولید ناب در بخشهای بهبود مستمر، میزان نواقص، تولید بهنگام، تیمهای چند وظیفه ای، عدم تمرکز، یکپارچگی وظایف و سامانههای اطلاعاتی عمودی با عملکرد بازرگانی شرکتهای تولید استان گیلان نیز مثبت معنادار است. همچنین بین ابعاد حذف اتلاف و سامانه تولید کششی تولید ناب با عملکرد بازرگانی شرکتهای تولید استان گیلان رابطه مثبتی وجود ندارد.
کلید واژگان: تولید ناب، عملکرد بازرگانی، حذف اتلاف ، بهبود مستمر، میزان نواقص، تولید بهنگام، تیمهای چند وظیفهای، عدم تمرکز، یکپارچگی وظایف و سامانههای اطلاعاتی عمودی.
فصل اول
(کلیّات تحقیق)
1-1) مقدمه
دو انقلاب در ابتدا و انتهای قرن بیستم رخ داده است .انقلاب آغازین ظهور تولید انبوه و پایان عصر تولید دستی و انقلاب پایانی ظهور ناب و خاتمه یافتن عصر تولید انبوه است. اکنون جهان در آستانه عصری جدید به سر می برد، عصری که در آن دگرگونی شیوه ها ی تولید محصولات و ساختههای بشر چهره زندگی او را یکسره دگرگون خواهد کرد(Pettersen, 2009: 1) .
لازمه رقابت در دنیای کنونی بهره گیری از تمام فنون، ابزارها و ایده های جدید ناب[1] است. در نیمه دوم قرن بیستم، تولید کنندگان جهان با رقبایی جدید مواجه شدند که با نیمی از سرمایه و امکانات لازم، محصولات را با کیفیتی بهتر، تنوعی بیشتر و با قیمتی پایین تر به بازارجهانی عرضه می کردند. تولید ناب[2] در واقع شیوه تولیدی است که ضمن به کارگیری فواید تولید انبوه و تولید دستی، با هدف کاهش ضایعات[3] و حذف هر فعالیت بدون ارزشافزوده[4] شکل گرفته است. بر این مبنا تکنیک ناب با کمک مجموعه ابزارهای خود می‌تواند نقش بنیادینی در اصلاح و بهبود فرایندها داشته باشد(اسمعیلی گیوی، 1382: 51). تولید ناب یک سامانه کامل است و مبنای عملکرد این سامانه یک رابطه برد دو طرفه برای کلیه عناصر موجود در چرخه تولید ناب می باشد.
در این فصل ابتدا به تشریح بیان مسأله تحقیق پرداخته خواهد شد و ضمن مطرح نمودن سؤالات اصلی و فرعی تحقیق، اهمیت و ضرورت آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. سپس اهداف، چارچوب نظری و فرضیه های تحقیق بیان میشود و در پایان فصل نیز تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها به همراه قلمرو تحقیق بیان میگردد.
1-2) بیان مسأله
بهبود عملکرد[5] برای همه شرکتهای در طی فعالیت سالیانه مهم است. در دهه گذشته شرکتهای ایرانی در این زمینه روند پر نوسان و قابل قبولی ارایه ننموده اند (نورپاش، 1391: 16) این باعث کاهش توان رقابتی آن ها شده است. باید در نظر داشت که هدف موسسات تولیدی یا خدماتی می تواند رشد، سودآوری و یا بقاء میباشد. از جمله عوامل اثرگذار بر هدف فوق که در تمامی سازمان های تولیدی و خدماتی مطرح میباشد، عبارتند رضایت مشتری[6]، رقبا، فنآوری[7]، نیروی انسانی ماهر، کاهش هزینه و افزایش کیفیت. از میان عوامل مذکور رضایت مشتری مهم ترین نگرانی شرکتهای کنونی می باشد. ویژگی اصلی باید در محصولات تولیدی وجود داشته باشند تا منجر به رضایتمندی مشتریان شوند، برخی از این عوامل عبارتند از کیفیت بالا به صورت مداوم ، هزینه پایین، تحویل محصول به مشتری در زمان مناسب. دستیابی به هرکدام از ویژگی های مذکور نیازمند اجرا و بکارگیری مجموعه ای از اصول و تکنیک های مختلف تولیدی می باشد. علاوه بر پیچیدگی زیاد، پیاده سازی همزمان این عوامل و نیز تضادها و تاثیرات منفی که بر روی یکدیگر دارند سبب می شود که بسیاری از موسسات از اجرای همزمان آن ها خودداری کنند. جمع آوری و یکپارچه سازی تمامی مفاهیم رویکردها و اصول مختلف در یک سازمان تولیدی و یا خدماتی و بهره گیری موثر از مزایای یکپارچه سازی آن ها نیازمند یک رویکرد نظام مند می باشد. رویکردی که می تواند تمامی این مفاهیم و اصول را به طور مناسب و یکپارچه ایجاد کند رویکرد ناب [8] است(نژادمبشر، 1386: 12-11).
تولید ناب یک سامانه کامل است که از فلسفه بهبود مستمر استفاده می کند و با بهره گیری از فرهنگ کار تیمی[9] سعی دارد اتلاف[10]های موجود در فرایند تولید را بیابد، تحلیل کند و آن ها را از بین ببرد. این سامانه به نوعی طراحی شده است که بتواند حداکثر استفاده را از اندازه گیری مداوم بهبود جریان تولید و برطرف کردن اتلاف داشته باشد. تولید ناب در واقع یک نگرش نظام مند است که در صدد حذف ضایعات و اتلافها و از بین بردن هر فرایند اضافی از مرحله ی تهیه مواد اولیه تا تولید و نهایتاً فروش می باشد. مبنای عملکرد سامانه در تولید ناب یک رابطه برد دو طرفه با کل اجزاء و ذینفعان در سامانه می باشد و تمامی عناصر موجود در چرخه تولید ناب از فروشنده ی مواد اولیه تا فروشنده کالا به شکلی مطلوب باید منتفع گردند. تولید ناب به معنی حذف ضایعات و اتلافها، حذف انتظار و حمل و نقل و سرمایه گذاری بیش از میزان لازم، نیز حذف تولیدات معیوب بوده و همچنین به دنبال جذب و کشش هرچه بیشتر مشتری است (جعفرنژاد، 1390: 166).
تولید یک محصول با ویژگی های رقابتی و مطابق با خواسته های مشتریان نیازمند به کارگیری فرایندهای تولیدی است که هر مرحله از آن سبب ایجاد ارزش افزوده در محصول نهایی می شود. در تولید ناب برای بهبود فرایند های تولیدی و ایجاد یک محیط سازمانی برای دستیابی به اهداف بلندمدت از اصولی استفاده می شود. شناسایی و بکارگیری این اصول، سازمان ها را در اجرای تولید ناب یاری می کند. 9 اصل شناسایی شده تولید ناب عبارتند از (جعفرنژاد، 1390: 211-219):
حذف اتلاف[11]: هدف و فلسفه تولید ناب کاهش در میزان هزینه هاست این هدف از طریق حذف اتلاف (هرچیزی که ارزشی بر محصولات ایجاد نکند) تحقق می یابد. به هر چیزی که مشتری به ازای آن حاضر به پرداخت پول نباشد اتلاف گفته میشود و در نتیجه باید حذف شود.
بهبود مستمر[12]: هنگامی که یک سامانه تولید به طور پیوسته تولید می یابد تنها هدف آن را میتوان کمال نامید، اگر حذف اتلاف را به عنوان زیربنایی ترین اصل تولید ناب در نظر گرفت بیشک بهبود مستمر را می توان در جایگاه بعدی قرار داد.
میزان نواقص صفر[13]: به منظور دستیابی به سطوح بالاتر بهرهوری[14] لازم است تا قطعات و محصولات ما از همان مراحل اولیه تولید عاری از هر گونه عیب و نقص باشد.
تولید بهنگام[15]: هدف نهایی در تولید بهنگام مواجه شدن هر فرایند با یک قطعه در هر لحظه و درست در زمان مورد نیاز است.
سامانه تولید کششی[16] : در مقابل سامانه تولید فشاری: سامانه انبوه تولید به شکل فشاری است که از ماه ها قبل برنامه ریزی و مواد سفارش داده و بر اساس برنامه به خط فرستاده می شود در این تولید قطعه در صفی از عملیات حرکت می کند وقتی عملیات به پایان می رسد قطعه به عملیات بعدی هل داده می شود. این روش نیاز به واکنش های ناگهانی دارد و تغییر تولید را مشکل می کند.برای رسیدن به سامانه تولید ناب باید تولید به شکل کششی تغییر کند. سامانه کششی به معنای آن نیست که کسی نباید کالا یا خدماتی تولید کند مگر آنکه مشتری قبلاً برای آن سفارش داده باشد. در اغلب سامانه های رایج از این نوع، مشتری محصول را برمی دارد و سپس تولید کننده جای خالی محصولی برداشته شده را پر می کند. اعمال مفهوم کشش قدری پیچیده تر است.
تیمهای چند وظیفهای[17]: نمایانترین مشخصه از سازماندهی کار از سامانه تولید ناب استفاده وسیع از تیمهای کاری چند وظیفهای می باشد.
عدم تمرکز در مسئولیتها: تمرکز زدایی مسئولیتها و تخصیص آنها به تیمهای کاری چند وظیفهای، یکی دیگر از مشخصههای مهم در سازماندهی کار ناب است.
یکپارچگی وظایف: یکپارچه سازی وظایف متفاوت در قالب تیمها به این معنی است که وظایفی که در گذشته به وسیله بخشهای غیر مستقیم انجام میشدند، اکنون در حوزه وظایف تیمها قرار میگیرند و در نتیجه محتوای وظایف تیمها افزایش مییابد.
سامانههای اطلاعاتی عمودی[18]: اطلاعات در توانمند سازی تیمهای چند وظیفه ای در جهت نیل به اهداف سازمانی بسیار مهم هستند.در حقیقت آن چه که بهبود عملکرد شرکت ها را مشکل نموده، انتخاب موثرترین و بهترین استراتژی، با توجه به ویژگی های سازمان است.
با توجه به مطالب فوقالذکر در تحقیق حاضر بر رابطهی بین تولید ناب و عملکرد بازرگانی شرکتهای تولیدی استان گیلان پرداخته می شود.
[1] – Lean
[2] – Lean Production
[3] – Waste
[4] – Value Added
[5] – Performance
[6]– Customer Satisfaction
[7] – Technology
