دانشگاه شهید بهشتی
دانشکدهعلوم تربیتی و روانشناسی
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد
رشته روانشناسی عمومی
عنوان:
اثربخشی آواز- ملودیک بر کاهش لکنت و اضطراب
در کودکان دبستانی
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده
زبان کلامـی، جزء اساسی در بیان عقاید، تعامل اجتماعـی و درک امور آموزشی است. برقـراری رابطه مؤثر نیازمند مهارتهای زبانی و کلامی است. افراد دچار لکنت، مانند سایر افراد عصبی مستعد رنج بردن از ترسها، نگرانیها و اضطرابها هستند. پژوهشها نشان میدهد که تنیدگی یا اضطراب، لکنت را تشدید میکند و هرچه اضطراب بیشتر باشد لکنت شدیدتر خواهد بود. از جمله درمانهای غیر دارویی در کاهش اضطراب و لکنت، موسیقی میباشد. ریتم و صدای موسیقی، تقویت جریان تکلم را در اختلالات گفتاری نظیر لکنت میتواند آسان سازد. مطالعات نشان میدهد که محرک ریتمیک بهطور برجستهای باعث تخفیف لکنت میشود. هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر آواز- ملودیک بر روی اختلالات اضطرابی و لکنت کودکان دبستانی بود. در این مطالعه از یک طرح تک آزمودنی استفاده شد. برای این منظور به مدت 16 جلسه پنج کودک دارای لکنت مورد درمان قرار گرفتند. و سپس قبل از مداخله و بعد از مداخله به صورت جداگانه پنج بار دو تست شدت لکنت کودکان 3 و تست اضطراب آشکار از آنها گرفته شد. نتایج تحلیل مشاهدی و کمی دادهها نشان داد که در نتیجه درمان، شدت لکنت درهر پنج کودک کاهش یافت. همچنین در نتیجه تحلیل کیفی و کمی دادهها حاصل از تست اضطراب آشکار کودکان مشخص شد که بعد از پایان درمان به طور کلی شدت اضطراب به شکل جزئی کاهش داشته است. بر این اساس میتوان گفت درمان آواز – ملودیک در کاهش لکنت و اضطراب مؤثر بوده است.
کلیدواژهها: درمان آواز – ملودیک، لکنت، اضطراب.
فهرست مطالب
صفحه عنوان
فصل اول:کلیات پژوهش
1-1 مقدمه 2
1-2 بیان مسأله.3
1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 5
1-4 اهداف تحقیق 7
1-5 پرسشهای تحقیق 7
1-6 متغیرهای مورد بررسی 8
1-7 تعریف مفاهیم 8
1-7-1 تعاریف نظری 8
1-7-2 تعاریف عملیاتی 9
فصل دوم: پیشینه پژوهش
بخش اول: موسیقی
2-1-1 تاریخچه موسیقی 12
2-1-2 تعریف موسیقی درمانی 15
2-1-3 آوازی ملودیک (M.I.T)17
2-1-4 مکاتب و تکنیکهای موسیقی درمانی.18
2-1-4- 1 روش نوردوف و رابیگر.18
2-1-4-2 روش کودالی19
2-1-4-3 روش دالکروز19
2-1-4-4 روش بالینی ارف نورلوک.20
2-1-4-5 روش موسیقی و تصویر هدایت شده.20
2-1-5 موسیقی درمانی تکاملی 21
2-1-6 برتری نیمکرهای در درک موسیقی 22
2-1-7 موسیقی درمانی و عصب شناختی 23
2-1-8 کاربرد موسیقی درمانی 25
بخش دوم: لکنت
2-2-1 ماهیت لکنت. 26
2-2-2 تعاریف لکنت. 29
2-2-3 انواع لکنت 31
2-2-4 علل لکنت 32
2-2- 5 نظریههای لکنت. 35
2-2-5-1 نظریه دکتر اسمایلی بلانتون 35
2-2-5-2 نظریه دکتر بلومل 36
2-2-5-3 نظریه دکتر بوم. 36
2-2-5-4 نظریه دکتر برینگ برینگلسون 37
2-2-5-5 نظریه شیهان 37
2-2-5-6 نظریه دکتر کاروت. 37
2-2-5-7 نظریه وندل جانسون 38
2-2-5-8 نظریه دکتر نایب دونلاپ. 38
2-2-5-9 نظریه ون رایپر. 39
2-2-5-10نظریه دکتر جان ام فلچر. 39
2-2-5-11 نظریه دکتر میبل اف گیلفورد. 40
2-2-6 درمانهای لکنت.40
2-2-6-1 تلقین43
2-2-6-2 هیپنوتیزم.43
2-2-6-3 خود القایی.43
2-2-6-4 روش جویدن تنفس.44
2-2-6-5 روش آرامسازی45
2-2-6-6 خواب درمانی45
2-2-6-7 رفتار درمانی45
2-2-6-8 درمانها تنبیهی و تشویقی.46
2-2-6-9 درمانهای عامیانه.46
2-2-6-10 درمان جراحی46
2-2-6-11 استفاده از شوک الکتریکی.47
2-2-6-12 درمان تنبیهی مدرن47
بخش سوم: اضطراب
2-3-1 تعریف اضطراب 47
2-3-2علائم اضطراب 50
2-3-2-1 علائم رفتاری 50
2-3-2-2 علائم فیزیکی 51
2-3-2-3 علائم معده-رودهای 51
2-3-2-4علائم دستگاه ادراری 51
2-3-2-5علائم تنشی 51
2-3-3 طبقهبندی اختلالات اضطرابی 51
2-3-3-1 اضطراب تعمیمیافته. 51
2-3-3-2اختلال وحشتزدگی 52
2-3-3-3اختلالات هراس 53
2-3-3-4 هراس خاص 53
2-3-3-5 اختلالات اجتماعی 53
2-3-3-6 اختلال وسواس فکری-عملی 54
2-3-3-7 اختلال فشار روانی پس آسیبی 54
2-3-4 موسیقی درمانی و اضطراب.56
2-3-5 موسیقی درمانی و لکنت.58
2-3-6 اضطراب و لکنت.61
2-3-7 بررسی اجمالی پیشینه نظری و سوابق پژوهش.62
فصل سوم: روششناسی
3-1 طرح تحقیق74
3-2 جامعه پژوهشی75
3-3 نمونه و شیوه نمونهگیری.75
3-3-1 ملاکهای ورود به پژوهش.76
3-3-2 ملاکهای خروج از پژوهش.77
3-3-3 ملاحظات اخلاقی.77
3-4 ابزارهای سنجش و مداخلهگری77
3-4-1 مقیاس تجدید نظر شده شدت لکنت کودکان3 (SSI-3).78
3-4-2 مقیاس تجدید نظر شده اضطراب آشکار کودکان (RSMAS)79
3-53-5 ابزارهای موسیقی درمانی.81
3-6 روش اجرا.81
3-7 روش تحلیل دادهها82
3-8 برنامه درمان آوازی ـ ملودیک.84
فصل چهارم: یافتههای پژوهش
پرسشهای پژوهش.96
4-1 پرسش اول.96
4-1-1 وضعیت تمام افراد نمونه(لکنت) در یک نگاه..107
4-2 پرسش دوم.108
4-2-1 وضعیت تمام افراد نمونه (اضطراب) در یک نگاه.113
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
5-1 گزارشهای پژوهش115
5-1-1 لکنت.115
5-1-2 اضطراب..122
5-2 نتیجهگیری..124
5-3 محدودیتهای پژوهش…125
5-4 نظرات و پیشنهادات.125
فهرست منابع..127
پیوست.135
1-1 مقدمه
«لکنت نوعی اختلال گفتاری است که منجر به ناروانی و در نهایت نارسایی گفتاری در فرد میشود و زمانی که فرد دچار لکنت میشود وقفهای غیر ارادی به صورت تکرار صداها و هجاها یا گیر کردن کلمات، بروز میکند و در نهایت مشکلاتی را در برقراری ارتباط به علت سرعت نامناسب گفتار ایجاد میکند.» (فرهمند پور،1389: 184)
«توجه به لکنت و شناخت عوامل مرتبط با آن از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از این عوامل مرتبط اضطراب است که به نظر میرسد به نوعی در بروز آن بیتأثیر نباشد. شناخت خصوصیاتی از جمله اضطراب و توجه به آن، جهت درمان لکنت بسیار ضروری است و بدون توجه به آن هرگونه اقدام درمانی میتواند با شکست مواجه شود. دکتر بوم[1]معتقد است که افراد دچار لکنت، اعم از کودک و بزرگسال معمولاً درونگرا و فاقد اعتماد به نفس هستند و از احساس بیکفایتی رنج میبرند. آنها مانند سایر افراد عصبی مستعد رنجبردن از ترسها، نگرانیها و اضطرابها هستند. بیمار ممکن است از ترسی که باعث لکنت شده، آگاه نباشد، اما در وجود خویش درگیری گستردهای با آن دارد که در تنش سراسری بدن او آشکار است. »(دهقانی هشتجین،1374: 44)