پایان نامه ارشد روانشناسی گرایش تربیتی: بررسی تاثیر فعالیت های فوق برنامه بر خودکارامدی تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی
دانلود پایان نامه رشته روانشناسی
گرایش : تربیتی
عنوان : بررسی تاثیر فعالیت های فوق برنامه بر خودکارامدی تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم و تحقیقات هرمزگان
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی (M.A )
گرایش تربیتی
موضوع:
بررسی تاثیر فعالیت های فوق برنامه بر خودکارامدی تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی
استاد راهنما:
خانم مریم صادقی فرد
فهرست مطالب:
1-1مقدمه. 1
1-2 بیان مسئله. 3
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق 5
1-4 اهداف تحقیق 7
1-5 سوالات تحقیق 7
1-6 فرضیه های تحقیق 8
1-7 محدوده تحقیق 8
1-8 تعریف واژه ها و اصطلاحات تحقیق 8
خلاصه فصل اول. 10
2-1- بخش اول: پیشینه مبانی فعالیت های فوق برنامه. 13
2-1-1. فعالیت های فوق برنامه. 13
2-1-1-1. تعریف فعالیت های فوق برنامه. 13
2-1-1-2. ضرورت و اهمیت فعالیت های فوق برنامه. 14
2-1-1-3. اهداف فعالیت های فوق برنامه. 15
2-1-1-4. عناصر برنامه درسی 16
2-1-1-5. هدف ها در برنامه درسی 16
2-1-1-6. برنامه درسی فوق برنامه. 17
2-1-1-7. نظریه های مرتبط با فعالیت های فوق برنامه. 18
2-2. بخش دوم: پیشینه مبانی خودکارآمدی تحصیلی 19
2-2-1- خودکارآمدی 19
2-2-2- تاریخچه خودکارآمدی 20
2-2-3- خودکارآمدی تحصیلی 21
2-2-3- ابعاد خودکارآمدی 22
2-2-3- مراحل خودکارآمدی در گستره زندگی 23
2-2-3. منابع خودکارآمدی 24
2-2-3-1. تجارب موفقیت آمیز. 24
2-2-3-2. تجارب جانشینی 25
2-2-3-3. متقاعد سازی کلامی 25
2-2-3-4. برانگیختگی فیزیولوژیکی 26
2-3. بخش سوم: پیشینه مبانی عملکرد تحصیلی 26
2-3-1. عملکرد. 26
2-3-2. تاریخچه ارزیابی عملکرد. 26
2-3-3. عملکرد تحصیلی 27
2-3-3. نظریه های عملکرد تحصیلی 28
2-3-3-1. نظریه انتظار معلم 28
2-3-3-2. الگوهای انگیزشی 29
2-3-3-3. الگوی یادگیری شناختی 32
2-3-3-4. تئوری یادگیری اجتماعی 32
2-3-4. عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی 33
2-3-4. ارتباط عملکرد تحصیلی وخودکارآمدی تحصیلی 36
2-3-5. ارتباط فعالیت های فوق برنامه و عملکرد تحصیلی دانش آموزان. 36
2-3. بخش سوم: تحقیقات انجام شده در ارتباط با تحقیق 37
2-3-1. تحقیقات داخلی: 37
2-3-2. تحقیقات خارجی: 41
خلاصه: 43
3-1. مقدمه. 45
3-2. روش انجام تحقیق 46
3-3. نحوه اجرای تحقیق 46
٣-4. فرآیند تحقیق 47
3-5. جامعه آماری، روش نمونهگیری و حجم نمونه. 48
3-6. ابزار جمع آوری داده ها 48
الف. پرسشنامه اطلاعات شخصی 48
ب. مقیاس خودکارآمدی تحصیلی 49
ج. مقیاس سنجش عملکرد تحصیلی 49
3-7. روشها و ابزار تجزیه و تحلیل دادهها: 49
خلاصه. 50
4-1. توصیف شاخص های دموگرافیک(بررسی ویژگی های جمعیت شناختی گروهها) 52
4-1-1. وضعیت تحصیلات والدین دانش آموزان. 52
4-1-2. وضعیت شغل والدین دانش آموزان. 54
4-2. وضعیت توصیفی شاخص ها 55
4-3- بررسی پیش فرض های استفاده از آزمون واریانس چندمتغیری 57
4-4- بررسی فرضیات تحقیق 59
5-1- مقدمه. 66
5-2. نتیجه گیری 66
5-3- بحث: 68
5-4. پیشنهادات. 69
5-5. محدودیت های تحقیق 71
منابع. 72
فهرست جداول
جدول4-1-1 توزیع درصد فراوانی تحصیلات والدین دانش آموزان بر حسب گروه. 53
جدول4-1-2 توزیع درصد فراوانی وضعیت شغلی والدین دانش آموزان بر حسب گروه. 54
جدول 4-2-1 توزیع درصد فراوانی متغیر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان بر حسب گروه. 55
جدول 4-2-2 توزیع فراوانی و درصدی متغیر عملکرد تحصیلی دانش آموزان بر حسب گروه. 56
جدول4-3-1 مفروضه نرمال بودن داده ها برای هر متغیر به تفکیک گروه ها 57
4-3-2 جدول آزمون لون مربوط به پیش فرض برابری واریانس ها 58
جدول 4-4-1 آزمون معناداری چند متغیری 59
جدول 4-4-2 آزمون های اثر های بین آزمودنی ها 60
جدول 4-4-3 مربوط به آزمون تی مستقل برای بررسی عملکرد تحصیلی دانش آموزان. 62
جدول 4-4-3 مربوط به آزمون تی مستقل برای بررسی خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان. 63
فهرست نمودار
نمودار ۳-۱. فرایند تحقیق 48
نمودار 4-1-1 توزیع درصد فراوانی تحصیلات والدین دانش آموزان بر حسب گروه. 53
نمودار 4-1-2 توزیع درصد فراوانی وضعیت شغلی والدین دانش آموزان بر حسب گروه. 55
نمودار 4-2-1 توزیع درصد فراوانی متغیر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان بر حسب گروه. 56
نمودار 4-2-2 توزیع درصد فراوانی متغیر عملکرد تحصیلی دانش آموزان بر حسب گروه. 57
نمودار 4-4-1 وضعیت خودکارآمدی تحصیلی و عملکرد تحصیلی در دانش آموزان برحسب گروه. 63
چکیده:
هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر فعالیت های فوق برنامه بر خودکارامدی تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی شهرستان بندرعباس بود. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع علی مقایسه ای می باشد. جامعه آماری این تحقیق عبارت است از کلیه دانش آموزان راهنمایی در سال تحصیلی 92-93 که تعداد آنها به 4856 نفر بالغ گردیده است. از جامعه آماری مزبورنمونه ای به حجم 60 نفر تعیین گردیده است که به صورت خوشه ای انتخاب و از میان آنها دو مدرسه که دارای شرایط مورد پژوهش بود به دو گروه 30 نفری به صورت در دسترس تقسیم شدند. روش: داده ها از طریق پرسشنامه خرده مقیاس هشت گویه ای خودکارآمدی تحصیلی پرسشنامه راهبردهای انگیزشی و یادگیریMSLQ و معدل نیمسال اول سال تحصیلی 93-92 جمع آوری شدند. یافته ها: داده ها به کمک آماره‌های توصیفی و استنباطی شامل آزمون تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که فعالیت های فوق برنامه بر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان تاثیر دارد. اما بر عملکرد تحصیلی تاثیر معنی داری نداشت.
پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی: مقایسه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، سبک های دلبستگی، ابراز وجود و منبع کنترل در دختران فراری و عادی
دانلود پایان نامه رشته روانشناسی
گرایش : عمومی
عنوان : مقایسه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، سبک های دلبستگی، ابراز وجود و منبع کنترل در دختران فراری و عادی
دانشگاه محقق اردبیلی
دانشکده ی علوم تربیتی و روانشناسی
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی
گرایش عمومی
عنوان:
مقایسه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، سبک های دلبستگی، ابراز وجود و منبع کنترل در دختران فراری و عادی
اساتید راهنما:
دکتر نادر حاجلو – دکتر محمد نریمانی
فهرست مطالب:
مقدمه2
بیان مساله.2
اهمیت و ضرورت پژوهش6
فرضیه های پژوهش.7
اهداف پژوهش7
متغیر های پژوهش.8
تعاریف نظری متغیرها.9
تعاریف عملیاتی متغیرها.10
فصل دوم: پیشینه نظری و پژوهشی
2-1- مبانی نظری.12
2-2- فرار ازمنزل.12
2-2-1-مفهوم شناسی و نوع شناسی فرار از منزل.12
2-2-2-علت فرار از خانه13
2-2-3-گستره فرار از خانه14
2-3-تنظیم هیجان15
2-3-1-مبانی تنظیم هیجان.15
2-3-2-تعریف تنظیم هیجان15
2-3-3-تنظیم شناختی هیجان.17
2-3-4-ابعاد تنظیم شناختی هیجان.18
2-3-5-مدل های تنظیم هیجان18
2-3-6-فرایند تنظیم هیجان.20
2-4-دلبستگی21
2-4-1-تعریف دلبستگی.22
2-4-2-پیدایش دلبستگی در کودک25
2-4-3-انواع دلبستگی25
2-4-4-مراحل ایجاد دلبستگی.27
2-4-5-دلبستگی و رشد بعدی.28
2-4-6-دلبستگی بزرگسالان28
2-4-6-1-تعریف دلبستگی بزرگسالان.29
2-4-6-2-الگوی چهارگانه دلبستگی بزرگسالان29
2-4-7-نظریه های دلبستگی30
2-4-7-1-نظریه کردارشناختی بالبی.31
2-4-7-2-نظریه روان تحلیل گری.33
2-4-7-3-نظریه اریکسون.34
2-4-7-4-نظریه ارتباط موضوعی35
2-4-7-5-نظریه رفتارگرایی.36
2-4-7-6-نظریه شناختی.37
2-4-8-دلبستگی و مشکلات رفتاری – هیجانی دوره نوجوانی37
2-5-ابراز وجود38
2-5-1-تعریف ابراز وجود.38
2-5-2-انواع ابراز وجود.39
2-6-منبع کنترل.39
2-6-1-تعریف منبع کنترل.40
2-6-2-تفاوتهای رفتاری41
2-6-3-تفاوت ها در سلامت جسمانی41
2-7-پیشینه های تحقیق.42
فصل سوم: مواد و روش پژوهش
3-1-روش تحقیق.52
3-2-جامعه آماری، نمونه آماری و روش نمونه گیری52
3-3-ابزار سنجش52
3-4-روش اجرا54
3-5-روش تجزیه و تحلیل آماری.55
فصل چهارم: نتایج و یافته های پژوهش
4-1-مقدمه57
4-2-اطلاعات جمعیت شناختی.57
4-3-یافته های توصیفی.60
4-4-یافته های استنباطی62
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1-بحث و نتیجه گیری69
5-2-محدودیت ها.73
5-3-پیشنهادات.73
فهرست منابع و مآخذ74
فهرست جدولها
جدول4-1:توزیع فراوانی و درصد میزان تحصیلات آزمودنی های دو گروه دختران فراری و عادی57
جدول4-2:توزیع فراوانی و درصد آزمودنی های دختران فراری بر اساس تعداد فرار58
جدول4-3:توزیع فراوانی و درصد میزان تحصیلات مادران آزمودنی های دو گروه دختران فراری وعادی.58
جدول4-4:توزیع فراروانی و درصد میزان تحصیلات پدران آزمودنی های دو گروه دختران فراری و عادی59
جدول4-5:نتایج فراوانی و درصد وضعیت شغلی پدران آزمودنی های دو گروه دختران فراری و عادی.59
جدول4-6:نتایج فراوانی و درصد وضعیت شغلی مادران آزمودنی های دو گروه دختران فراری و عادی.60
جدول4-7:توزیع میانگین، حداقل و حداکثر وضعیت سنی دو گروه دختران فراری و عادی.60
جدول4-8:میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر نمرات متغیرهادرآزمودنی های دو گروه دختران فراری و عادی61
جدول4-9:نتایج مربوط به آزمون باکس برای متغیر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان62
جدول4-10:نتایج آزمون معناداری تحلیل واریانس چند متغیری روی نمرات راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در دختران فراری و عادی.62
جدول4-11:نتایج آزمون لوین بر روی نمرات راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در دختران فراری و عادی.63
جدول4-12:نتایج تحلیل واریانس چند متغیری روی میانگین مولفه های راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در دختران فراری و عادی64
جدول4-13:نتایج مربوط به آزمون باکس برای متغیر سبک های دلبستگی65
جدول4-14:نتایج آزمون معناداری تحلیل واریانس چند متغیری روی نمرات سبک های دلبستگی و مولفه های آن در دختران فراری و عادی65
جدول4-15:نتایج آزمون لوین بر روی نمرات ابراز وجود در دو گروه دختران فراری و عادی66
جدول4-16:نتایج آزمون t مستقل نمرات ابراز وجود در دو گروه دختران فراری و عادی66
جدول4-17:توزیع فراوانی منبع کنترل در دو گروه دختران فراری و عادی67
جدول4-18:نتایج آزمون مجذور کای نمرات منبع کنترل دردو گروه دختران فراری و عادی6
پایان نامه ارشد علوم تربیتی گرایش مدیریت آموزشی: بررسی رابطه بین سبک های تفکر و پذیرش تغییر سازمانی مدیران مدارس مقطع متوسطه شهرستان سیرجان در سال تحصیلی 1392- 1391
دانلود پایان نامه رشته علوم تربیتی
گرایش : مدیریت آموزشی
عنوان : بررسی رابطه بین سبک های تفکر و پذیرش تغییر سازمانی مدیران مدارس مقطع متوسطه شهرستان سیرجان در سال تحصیلی 1392- 1391
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم و تحقیقات کرمان
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی (M.A)
گرایش مدیریت آموزشی
عنوان:
بررسی رابطه بین سبک های تفکر و پذیرش تغییر سازمانی مدیران مدارس مقطع متوسطه شهرستان سیرجان در سال تحصیلی 1392- 1391
استاد راهنما:
دکتر مهدی لسانی
فهرست مطالب:
چکیده 1
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه. 3
1-2- بیان مسأله. 5
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 6
1-4- اهداف پژوهش. 7
1-4-1 هدف کلی 7
1-4-2 اهداف فرعی 7
1-5- فرضیه های پژوهش. 8
1-5-1 فرضیه اصلی 8
1-5-2 فرضیه های فرعی 8
1-6- تعاریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات. 9
1-6-1 تعاریف نظری 9
1-6-2 تعاریف عملیاتی 9
1-7- قلمرو پژوهش. 9
فصل دوم: مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه. 11
2-2- تغییر و نظریه های مرتبط 11
2-2-1 مفهوم تغییر. 11
2-2-2 اهمیت و ضرورت تغییر در سازمان. 12
2-2-3 الگوی تغییر لوین 15
2-2-4 الگوی هشت مرحلهای کاتر. 16
2-2-5 مدل تغییر کوبلر- راس. 17
2-2-6 مدل تغییر آدکار. 17
2-2-7 مدل تغییر بکهارد. 18
2-2-8 نقش مدیران در فرآیند تغییر. 20
2-2-9 دیدگاه مدرن تغییر سازمانی 26
2-2-10 دیدگاه نمادین- تفسیری تغییر سازمانی 27
2-2-11 الگوی تغییر گالیاردی 27
2-2-12 دیدگاه پست مدرن تغییر سازمانی 29
2-2-13 پارادایم نیوتنی 31
2-2-14 پارادایم آشوب. 33
2-2-15 مدیریت درآشوب و پیچیدگی 36
2-2-16 پنج ایده کلیدی برای مدیریت تغییر. 37
2-3- سبک های تفکر. 40
2-3-1 مفهوم تفکر. 40
2-3-2 جنبه های مختلف مسئله تفکر. 40
2-3-3 فرآیندهای تفکر. 41
2-3-4 انواع تفکر. 42
2-3-5 نظریه خود- مدیریتی ذهنی استرنبرگ. 43
2-4- پیشینه تحقیقات. 45
2-4-1 پیشینه پژوهش در داخل کشور. 45
2-4-2 پیشینه پژوهش در خارج از کشور. 49
2-5- جمع بندی و ارائه چارچوب نظری 50
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1- مقدمه. 53
3-2- روش تحقیق 53
3-3- جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری 53
3-4- ابزار تحقیق و روایی و پایایی 54
3-5- روش تجزیه و تحلیل دادهها 55
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه. 57
4-2- یافته‌های جمعیت شناختی 57
4-2-1 توصیف گروه نمونه بر حسب جنسیت. 57
4-2-2 توصیف گروه نمونه بر حسب سطح تحصیلات. 58
4-2-3 توصیف گروه نمونه بر حسب سن 59
4-3- تحلیل داده ها 60
4-3-1 تعیین نرمال بودن داده ها 60
4-3-2 سوال ویژه 1. 60
4-3-3 سوال ویژه 2. 61
4-3-4 تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به فرضیه اول تحقیق 62
4-3-5 تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به فرضیه دوم تحقیق 62
4-3-6 تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به فرضیه سوم تحقیق 63
4-4- فرضیه های تکمیلی 63
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1- مقدمه. 67
5-2- نتایج 67
5-3- بحث و نتیجه گیری 68
5-4- پیشنهادات. 69
5-4-1 پیشنهادات مبتنی بر یافته های پژوهش. 69
5-4-2 پیشنهادات برای محققان دیگر. 70
5-5- محدودیت های تحقیق 70
منابع و مآخذ. 71
فهرست منابع فارسی 71
فهرست منابع انگلیسی 75
پیوست ها 78
پیوست الف) پرسشنامه. 78
پیوست ب) روایی و پایایی 83
چکیده انگلیسی . 84
فهرست جداول
جدول 4-1: فراوانی و درصد فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب جنسیت. 57
جدول 4-2: فراوانی و درصد فراوانی اعضای نمونه اماری بر حسب تحصیلات. 58
جدول 4-3: فراوانی و درصد فراوانی اعضای نمونه اماری بر حسب سن 59
جدول 4-4: بررسی نرمال بودن داده ها 60
جدول 4-5: میانگین و انحراف استاندارد سبک های تفکر. 60
جدول 4-6: جدول آزمونt سبک های تفکر. 61
جدول 4-7: میانگین و انحراف استاندارد پذیرش تغییر سازمانی 61
جدول 4-8: جدول آزمون t پذیرش تغییر سازمانی 61
جدول 4-9: بررسی رابطه سبک تفکر قانونگذار و پذیرش تغییر سازمانی 62
جدول 4-10: بررسی رابطه سبک تفکر قضاوتی و پذیرش تغییر سازمانی 62
جدول 4-11: بررسی رابطه سبک تفکر اجرایی و پذیرش تغییر سازمانی 63
جدول 4-12: آزمونt در مورد سبک های تفکر مدیران زن و مرد. 63
جدول 4-13: آزمونt در مورد سبک های تفکر مدیران با توجه به تحصیلات. 64
جدول 4-14: آزمونt در مورد سبک های تفکر با توجه به سن 64
جدول 4-15: پیش بینی عملکرد بر اساس سبک های تفکر مدیران. 65
فهرست نمودارها
نمودار 4-1: فراوانی و درصد جنسیت آزمودنی ها 57
نمودار 4-2: فراوانی و درصد تحصیلات آزمودنی ها 58
نمودار 4-3: فراوانی و درصد سن آزمودنی ها 59
فهرست شکل ها
شکل 2-1: مدل مفهومی تحقیق 51
چکیده
پژوهش حاضر با هدف رابطه سبک های تفکر و میزان پذیرش تغییر سازمانی مدیران انجام شد. محیطی که سازمانها در آن مشغول به فعالیت هستند، در عصر رقابتهای تجاری منطقهای، ملی و جهانی قرار دارد. تکنولوژی تولید و ارتباطات با سرعتی خارق العاده در حال تغییر است. بعلاوه جابجا شدن افراد از طریق کاهش سطوح مدیریتی و تجدید ساختار امری معمول و رایج است. همزمان انبوهی از کسب و کارهای تازه تاسیس وجود دارد. کسب و کارها و مدیران، امروزه با محیطهای بسیار پیچیده و پویا روبرو هستند. ائتلافهای استراتژیک، افزایش ارزش افزوده از طریق زنجیره تامین در عین کاهش هزینههای تامین، به طور شتابندهای اسلحه رقابتی سازمانها در آینده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی و جامعه آماری آن جامعه آماری کلیه مدیران مدارس مقطع متوسطه شهرستان سیرجان در سال 1392 -1391 می باشند که تعداد81 نفر این جامعه به روش تمام شماری به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. پرسشنامه سبک تفکر استرنبرگ- واگنر (1991) و پرسشنامه نگرش به تغییر رابرت هلر (1986) برای جمعآوری دادهها مورد استفاده قرار گرفت. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه ها با نظرخواهی از متخصصان تامین شد و پایایی آنها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 0/87،0/85 بدست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. براساس یافته ها یافته ها میانگین نمره سبک تفکر اجرایی بیش از سبک تفکر قانونگذار و سبک تفکر قانونگذار بیش از سبک تفکر قضاوتی است؛ پذیرش تغییر سازمانی در بین مدیران از وضعیت مطلوبی برخوردار است؛ بین سبک تفکر قانونگذار و پذیرش تغییر سازمانی رابطه وجود دارد؛ بین سبک تفکر قضاوتی و پذیرش تغییر سازمانی رابطه وجود دارد؛ بین سبک تفکر اجرایی و پذیرش تغییر سازمانی رابطه وجود دارد. همچنین سبکهای تفکر پیش بینی کننده میزان پذیرش تغییر مدیران می باشند.
1-1- مقدمه
در پژوهشهای سازمانی و نظریهپردازی درباره سازمان، پدیده تغییر نقش محوری پیدا کرده است. تغییر سازمانی[1] مستلزم حرکت از شناختهها بهسوی ناشناختههاست و از آنجایی که آینده نامطمئن است و ممکن است بر قابلیتها، ارزشها و تواناییهای افراد تأثیر منفی بگذارد، بهطور کلی اعضای یک سازمان از انجام تغییر حمایت نمیکنند مگر اینکه دلایل قانعکنندهای برای مجابکردن آنها بر اقدام مورد نظر وجود داشته باشد. بههمین منوال سازمانها نیز گرایش شدیدی دارند که در وضعیت موجود سرمایهگذاری کنند و در مقابل تغییر برای منافع نامطمئن آینده مقاومت میکنند (نصیری 1382، 15).
جورج و جونز[2] (1996؛ به نقل از رشید[3]، سامباسیوان و رحمان[4]، (2003) تغییر را حرکت بیوقفه از وضع موجود به وضع آینده تعریف کردهاند. در این میان، کارکنان سازمان بهدلیل داشتن ارزشها و نگرشهای متفاوت، میتوانند از جمله موانع بالقوهای باشند که بر سر راه تغییر قرار میگیرند. لینستون و میتروف[5] (1994؛ به نقل از رشید و همکاران 2003، 21-17) از افراد بهعنوان عاملی مهم در فرایند تغییر یاد میکنند و معتقدند ادارهکردن بخش انسانی سازمان چالش اصلی در هدایت فرایند تغییر در سازمان است، زیرا که انسان ارزشها، خواستهها و نگرشهایش را به سمت یک فعالیت خاص و ویژه در نظر میگیرد. رابینز[6] (1384) سه عامل چشمانداز شخصی[7] ، سازمانی[8] و تکنولوژی[9] را در اجرای فرایند تغییر در سازمان دخیل میداند و معتقد است که چشمانداز شخصی ناظر به تغییرات در نیروی انسانی، تغییر در نگرشها، توقعات، ادراک یا رفتارهاًست، چشمانداز سازمانی به تغییردادن ساختار که در برگیرنده هر نوع تغییر در روابط قدرت، مکانیسم همکاری، درجه تمرکز، طرح مشاغل و یا متغیرهای مشابه ساختار سازمانی و چشمانداز تکنولوژی به تغییر فنآوری که در برگیرنده تغییر در شیوه و فرایند کار یا روشها و تجهیزات مورد استفاده است، اشاره دارد. با توجه به تعریف، چشمانداز شخصی را میتوان سختترین و پیچیدهترین مرحله در فرایند تغییر نام برد؛ چرا که، تغییرات ساختاری و تکنولوژی نیز متأثر از تغییر در نگرشها و ادراک افراد انسانی است.
افراد عاملی مهم در هدایت فرایند تغییر سازمانی هستند و برای هر تغییر اثربخش ضروری است باورها، اعتقادات، فرضیات و نگرشهای افراد به چالشکشیده و روشن شود. ایجاد تغییر مستمر درون سازمانها، مستلزم تغییر در افراد سازمانی که محور اساسی هر سیستم شغلی را تشکیل میدهند، میباشد. رهبری در سازمانها نقش بسزایی در شکلدهی نگرش کارکنان، پاسخ آنها به تغییرات سازمانی و پذیرش نوآوریها دارد. رهبری در مفهوم سازمان آن بهعنوان جزیی مستقل و مجزا از مدیریت مطرح نبوده و یکی از وظایف عمده و اصلی آن بهشمار میآید. هر مدیری علاوه بر وظایفی چون برنامهریزی[10]، سازماندهی[11] و کنترل[12]، باید انجام این وظیفه، یعنی هدایت[13] افراد سازمان را نیز بر عهده گیرد.
تغییر سازمانی پذیرفتن یک عقیده، نظر یا رفتار جدید بهوسیله یک سازمان تعریف شده است (دفت[14] 1381، 102-95). تمایل و نگرش عمومی اعضای سازمان به این است که با پذیرش وضعیت موجود، در برابر تغییراتی که موجب بر همزدن این وضعیت باشد، از خود مقاومت نشان دهند. تغییر یک واقعیت سازمانی است و نگرش کارکنان به تغییر نقش مهمی در درجه پذیرش و یا واکنش آنها به تغییر ایفا مینماید. اجزن و فیشبن[15] (1980؛ به نقل از دونهام، گراب[16] ، گاردنر[17]، کامینگز و پیرس[18] 1989، 33) بر این باورند که نگرشها اغلب پیشبینیکنندههای بهتری برای رفتارهای آینده هستند تا اینکه رفتارهای گذشته را ملاک پیشبینی رفتارهای آینده قرار دهیم. در همین راستا دونهام[19] و همکاران (1989) ابزار سنجش نگرش به تغییر را ابداع کردند. آنها نگرش به تغییر را بهطور کلی شامل شناخت شخص از تغییر[20]، عکسالعمل عاطفی به تغییر[21] و تمایل رفتاری به تغییر[22] تعریف کردند.
نگرش فکری حاکم بر یک مجموعه،تحت تاثیر فلسفه فکری مدیران آن است. از آنجاییکه به طور طبیعی، مسئولیتها و اختیارات در دست مدیران است، آنها با رفتار، عملکرد و سیاستگذاری های خود، سازمان را به سمنی سوق می دهند که منطبق بررویکرد فکری خودشان باشد و این موضوع غیر قابل انکار است (هاتفی 1382، 21).
به اعتقاد استرنبرگ[23] (1994) سبک تفکر شیوه ای برای تفکر است. اصطلاح سبک مترادف با توانایی نیست بلکه شیوه ای برای به کار گیری توانایی فرد است. توانایی به این اشاره دارد که یک فرد چقدر خوب می تواند کاری را انجام دهد، اما سبک به این امر اشاره دارد که فرد دوست دارد کار را چگونه انجام دهد (استرنبرگ 1381، 23).
پایان نامه ارشد علوم تربیتی گرایش برنامه ریزی آموزشی: شناسایی و ارزیابی مهارتهای اشتغال زای زنان شاغل در صنعت (مطالعه موردی مجتمع فولاد مبارکه اصفهان)
دانلود پایان نامه رشته علوم تربیتی
گرایش : برنامه ریزی آموزشی
عنوان : شناسایی و ارزیابی مهارتهای اشتغال زای زنان شاغل در صنعت (مطالعه موردی مجتمع فولاد مبارکه اصفهان)
دانشگاه مازندران
دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
پایان نامه دوره کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی
گرایش برنامه ریزی آموزشی
موضوع:
شناسایی و ارزیابی مهارتهای اشتغال زای زنان شاغل در صنعت (مطالعه موردی مجتمع فولاد مبارکه اصفهان)
استاد راهنما:
دکتر ابراهیم صالحی عمران
فهرست مطالب:
مقدمه و بیان مساله 2
اهداف پژوهش .6
سوالات پژوهش .7
تعریف واژهها و اصطلاحات .8
فصل دوم: ادبیات تحقیق
مقدمه .11
مفهوم شایستگی 12
2-1- نظریه فرافوردیسم .15
2- 1- 1- فوردیسم .15
2- 1- 2- فرافوردیسم .17
2- 1- 3- شایستگی های بازار کار در نظریه فرافوردیسم 18
2- 1- 4- ملاحظات و جمع بندی نظریه فرافوردیسم 19
2- 2- نظریه سرمایه اجتماعی .21
2- 2- 1- مؤلفه ها و ابعاد نظریه سرمایه اجتماعی .23
2- 2- 2- جایگاه نظریه سرمایه اجتماعی در مباحث اقتصادی و مدیریت سازمانی .24
2- 2- 3- بررسی و نقدی بر نظریه سرمایه اجتماعی 26
2- 3- اقتصاد دانش محور 29
2- 3- 1- اقتصاد دانش محور چیست 29
2- 3- 2- مشخصه بازار کار و اشتغال در اقتصاد دانش محور .32
2- 3- 3- شایستگی های نیروی انسانی در اقتصاد دانش محور .34
2- 3- 4- بحث و بررسی نظریه اقتصاد دانش محور .35
2- 4- نظریه جهانی شدن .39
2- 4- 1- بازار کار و شایستگی های نیروی کار .43
2- 4- 2- نقدی بر شایستگی های مورد نیاز بازار کار در نظریه جهانی شدن .47
2- 5- پیشینه تحقیق .51
2- 5- 1- تحقیقات خارجی 51
2- 5- 2- تحقیقات داخلی .68
2- 6- نتیجه گیری .74
فصل سوم: روش تحقیق
مقدمه .83
3- 1- طرح پژوهش 83
3- 2- جامعه آماری، نمونه آماری و روش نمونه گیری پژوهش .83
3- 3- روش های جمع آوری اطلاعات 84
3-3-1- پرسشنامه .84
3-3-2- مصاحبه .87
3-3-3- اسناد مدارک 88
3- 4- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 88
فصل چهارم: تحلیل داده ها
4- 1- تجزیه و تحلیل داده های مصاحبه 92
4-1-1- بررسی شایستگی های زنان شاغل در شرکت فولاد مبارکه اصفهان از دیدگاه مدیران با توجه به دو متغیر سابقه کار و تحصیلات چگونه می تواند باشد؟ 92
4-1-2- دیدگاه مدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان در رابطه با شایستگی های اساسی زنان و مردان چگونه است؟ .95
4- 2- تحلیل داده های پرسشنامه 104
4- 3- آیا بین نظرات مدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان در مورد شایستگی ها با اسناد موجود اختلافی وجود دارد؟.113
4- 4- آیا میان برنامه های آموزشی موجود در شرکت فولاد مبارکه اصفهان با مدلهای شایستگی زنان و مردان تطابقی وجود دارد؟ 125
4-5- کدام یک از مدلهای نظری ارائه شده در مورد شایستگی ها، در شرکت فولاد مبارکه اصفهان از اهمیت بیشتری برخوردار است؟ .131
4-6- نتیجه گیری 137
فصل پنجم: نتیجه گیری
مقدمه 139
5- 1- بحث و نتیجه گیری 139
5- 2- پیشنهادات 150
5- 3- مشکلات تحقیق .151
فهرست منابع و مآخذ
الف: منابع فارسی .152
ب: منابع انگلیسی .159
ضمائم
الف: سوالات پرسشنامه 161
ب: سوالات مصاحبه 164
چکیده انگلیسی
فهرست شکل ها
شکل 4- 1- الگوی شایستگی های مرجع مدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان 114
شکل 4- 2- الگوی شایستگی های مدیران منابع انسانی فولاد مبارکه اصفهان 115
شکل 4- 3- الگوی شایستگی مدیران تولید فولاد مبارکه اصفهان 116
شکل 4- 4- الگوی شایستگی مدیران تکنولوژی فولاد مبارکه اصفهان 117
شکل 4- 5- الگوی شایستگی مدیران خرید فولاد مبارکه اصفهان .118
شکل 4- 6- الگوی شایستگی مدیران فروش فولاد مبارکه اصفهان 119
شکل 4- 7- الگوی شایستگی مدیران اقتصادی و مالی فولاد مبارکه اصفهان .120
شکل 4- 8- الگوی شایستگی مدیران توسعه فولاد مبارکه اصفهان 121
فهرست جداول
جدول شماره 2- 1- شایستگی های مورد نیاز جهت اشتغال در بازار کار جهانی 47
جدول شماره 2-2 دانش، مهارتها و شایستگی های لازم برای اشتغال 52
جدول شماره 2- 3- دانش، مهارتها و شایستگی های دانش آموختگان دانشگاهها .52
جدول شماره 2- 4- شاخص های رفتاری شایستگی های پروژه دانشگاه میشیگان .58
جدول شماره 2- 5- شایستگی های کلیدی انتخاب شده در پروژه DeSeco .64
جدول شماره 2- 6- شایستگی های کلیدی انتخاب شده در پروژه DeSeco نقل از ریچن و تیانا . 65
جدول 2-7- چارچوب نظری تحقیق 81
جدول شماره 3- 1- بیان مهارتها و ارائه شرحی از آنها .86
جدول شماره 4-1- خلاصه داده های حاصل از مصاحبه 103
جدول شماره 4- 2- میانگین میزان اهمیت مهارتهای اشتغال زا برای زنان شاغل در شرکت فولاد مبارکه104
جدول شماره 4- 3- میانگین میزان اهمیت مهارت کار با رایانه .106
جدول شماره 4- 3- توزیع فراوانی و درصدی مهارت کار با رایانه .106
جدول 4- 4- میانگین میزان اهمیت مهارت مشتری مداری .107
جدول 4- 4- توزیع فراوانی و درصدی مهارت مشتری مداری .107
جدول 4- 5- میانگین میزان اهمیت مهارتهای مربوط به کار گروهی 108
جدول 4- 5- توزیع فراوانی و درصدی مهارتهای مربوط به کار گروهی 108
جدول 4- 6- میانگین میزان اهمیت مهارت استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات .109
جدول 4- 6- توزیع فراوانی و درصدی مهارت استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات 109
جدول 4- 7- میانگین میزان اهمیت توانایی تفکر خلاقانه و ایجاد نوآوری در محیط .110
جدول 4- 7- توزیع فراوانی و درصدی توانایی تفکر خلاقانه و ایجاد نوآوری در محیط .110
جدول 4- 8- میانگین میزان اهمیت مهارت درک اهداف و سیاست های سازمان 111
جدول 4- 8- توزیع فراوانی و درصدی مهارت درک اهداف و سیاست های سازمان 111
جدول 4- 9- میانگین میزان اهمیت مهارت حل مساله 112
جدول 4- 9- توزیع فراوانی و درصدی مهارت حل مساله 112
فهرست نمودارها
نمودار شماره 4- 1- توزیع فراوانی و درصدی مهارت کار با رایانه .106
نمودار شماره 4- 2- توزیع فراوانی و درصدی مهارت مشتری مداری .107
نمودار شماره 4- 3- توزیع فراوانی و درصدی مهارت مربوط به کار گروهی 108
نمودار شماره 4- 4- توزیع فراوانی و درصدی مهارت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات 109
نمودار شماره 4- 5- توزیع فراوانی و درصدی مهارت تفکر خلاقانه و ایجاد نوآوری در محیط .110
نمودار شماره 4- 6- توزیع فراوانی و درصدی مهارت درک اهداف و سیاست های سازمان .111
نمودار شماره 4- 7- توزیع فراوانی و درصدی مهارت حل مساله 112
چکیده
هدف کلی این پژوهش شناسایی و ارزیابی مــهارتهای مورد نیاز برای اشتغال و مشارکت بــهتر زنـان در بــخش صـنعت می باشد. از اهداف دیگر این تحقیق، این است تا به بررسی شایستگی زنان شاغل در شرکت فولاد مبارکه اصفهان از دیدگاه مدیران این شرکت با توجه به دو متغیر سابقه کار و تحصیلات بپردازد. هم چنین در این پژوهش، با مطالعه مدلهای شایستگی و برنامه های آموزشی شرکت فولاد مبارکه اصفهان، به بررسی میزان انطباق شایستگی های مورد نیاز برای اشتغال و فعالیت زنان از دیدگاه مدیران با برنامه های آموزشی و مدلهای شایستگی این شرکت نیز پرداخته شد. در مجموع با بررسی موضوع و مصاحبه با مدیران شرکت فولاد مبارکه اصـفـهان سـعی شـد تـا فهرستی از مـهمترین و اساسی ترین مهارتها و قابلیتهایی را که دانش آموختگان زن برای فعالیت و مشارکت در شرکت فولاد مبارکه اصفهان به آن نیاز داشتند، تـعیین شود. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و برای جمع آوری آن از تکنیک پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. جامعه آماری ایـن پژوهـش را مـدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان تشکیل می دادند که به دلیل محدود بودن جامعه آماری، همگی به عنوان نمونه آمـاری انتخاب شـدند. روش نـمونه گیری در این تـحقیق روش نــمونه گیری مـبتنی بر هـدف بود. داده های پـرسشنامه و مـصاحبه نشان داد که شایستگی های نظیر مهارت کار با رایانه، مشتری مداری، مهارت مربوط به کار گروهی، مهارت استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات، توانایی تفکر خلاقانه و ایجاد نوآوری در محیط، حل مساله، داشتن انتظارات شغلی معقول، درک اهداف و سیاست های سازمان، قابلیت آموزش دیدن در حین کار برای مدیران شرکت فولاد مبارکه از اهمیت زیادی برخوردار بود که از بین آنها مهارت کار با رایانه، مشتری مداری و درک اهداف و سیاست های سازمان به عنوان شایستگی های کلیدی انتخاب شد. علاوه بر آن، این تحقیق نشان داد که برای ورود بهتر زنان به صنعت لازم است شایستگی کار در شرایط سخت نیز در برنامه های آموزشی آنان مورد توجه قرار گیرد. نتایج مطالعه برنامه های آموزشی شرکت فولاد مبارکه اصفهان نشان داد که در سه مورد، مهارت کار با رایانه، درک و فهم اهداف و سیاست های سازمان و مشتری مداری با شایستگهای مدنظر مدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان هماهنگی وجود دارد.
مقدمه و بیان مسئله
در مسیر انتقال به شرایط نوین و متغیر فن آوری های جدید صنعتی که بنیان های فلسفی، علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی جوامع را دچار دگرگونی عمیقی کرده است و جوامع بشری در عمل ویژگی های پست مدرنیسم را در خود آشکار کرده اند، جوامع با چالش های متعدد ناشی از چنین تغییراتی مواجه شده اند. در چنین شرایطی نظام آموزشی جوامع می تواند در همسان سازی، هماهنگی و میانه گزینی دوباره جوامع با وضعیت جدید نقش مهمی را ایفا نماید. در این، رهگذر یکی از مقولات مهم، وظیفه بسیار اساسی و حساس نظام آموزشی در فراهم کردن شرایطی است که در آن نیروهای دانش آموخته بتوانند از مهارتها، توانایی ها و قابلیت های کلیدی و متناسب با نیازها و شرایط دنیای صنعت و مشاغل برخوردار شوند. بررسی رسالت نظام آموزشی یک جامعه در فراهم کردن شرایط رشد و توسعه قابلیتهای افراد در ابعاد مختلف از مباحث اساسی است که می توان از زاویه های مختلف به بررسی آن پرداخت (عزیزی 1382).
به طور مثال خصوصی سازی نظام های آموزشی و ایجاد مهارت و قابلیت هایی متناسب با نیازهای شغلی جوامع یکی از راهبردهایی است که به عنوان پاسخی به فشارها و الگوهایی متغیر جهانی شدن آموزش و پرورش و اشتغال مورد بحث و بررسی قرار گرفته است (مهر علی زاده،1384). این تغییرات در بسیاری از جوامع ماهیت، قالب کار و تقاضای نیروی کار را تحت تأثیر خود قرار داده است و باعث شده تا یک ارتباط تنگاتنگ بین توسعه منـابع انـسانـی و وجود دانـش آموختـگانی که از مهارتهای لازم در خصوص کاربردی کردن دانش خود کسب کرده اند، به وجود آید.
به همین دلیل است که امروزه در جوامع پیشرفته بر یادگیری مبانی عملی مشاغل مورد نیاز در بازار کار و انتقال آموزش به محیط واقعی کار و تاکید بر تجربه اندوزی در ساختارهای مختلف شغلی دارند. شاید توجه به ایجاد و نگهداری مهارت های مورد نیاز نیروی کار در میان کشورهای توسعه یافته هرگز تا این اندازه فراتر نرفته است (عزیزی، 1382).
«در مقابل علارغم رشد قابل ملاحظه نظام های آموزشی در کشورهای جهان سوم در خلال ربع قرن گذشته، برنامه ریزی در راستای توسعه کشور به صورت مناسبی جهت داده نشده است. در حالی که تعداد زیادی از دانش آموختگان بیکار هستند، میلیونها فرصت شغلی به دلیل ناکافی بودن نیروی انسانی دانش آموخته، کارورزیده و با مهارت مناسب فرو گذار مانده است» (فرش، 1979).
این عوامل باعث شده که امروزه در اقتصاد کشورها کیفیت و ترکیب نیروی انسان کارشناس و توانمند و با قابلیت ها و مهارتهای اساسی و کلیدی مورد نیاز برای بازار کار به عنوان یکی از مهم ترین نهادهای تعیین کننده رشد و توسعه اقتصادی قلمداد شود.
این مهارتها و شایستگی های کلیدی و اشتغال زا را می توان دانـش، بینش، نـگرش ها و مهارتـهایی دانـست که مـوجب تحرک و پویایـی افـراد در روابـط با دیگران، انتـقال موفق از شـغلی به شـغل دیگر، حـضور مــوثـر در فـعالـیت هـای گـروهی و نـوآوری در حــل مـسائــل می شوند (عزیزی، 1383). اهمیـت این مهارتها از آنجا ناشی میشود که مـوجب قابلیـت تحرک شغـلی بیشتر کـارکنـان می شود و کارکنان با این صلاحیت ها بهتر میتوانند نسبت به تحولات آینده واکنش نشان دهند. و به همین دلیل در اقتصادی که بر عنصر دانایی و آگاهی استوار است، عامل اصلی برتری جوامع بر تخصص، توانمندی و دانش نیروی انسانی فرهیخته و متخصص است که در قالب تشکیل سرمایه انسانی مورد بررسی قرار گرفته است (سهرابی و همکاران، 1376). علاوه بر اینها تحولات اقتصادی دنیای معاصر و تغییر الگوهای تولید انبوه به تولید متغیر، اهمیت سرمایه اجتماعی را در مقایسه با سرمایه انسانی بیشتر نمایان کرده است؛ زیرا در الگوهای تولید متغیر، بحث از مشارکت دسته جمعی افراد، انسانی سازی محیط کار و زندگی، افزایش سطوح مهارتی افراد جدای از طبقه اجتماعی، چند مهارتی ساختن کارگران، افزایش تعهد اجتماعی، برقراری نظم متقابل و اعتماد بین کارگران و کارفرمایان است (صالحی عمران، 1386). به همین خاطر اگر بخواهیم به تمامی ابعاد مهارتهای اشتغال زا و اساسی نیروی کار توجه کافی شود این امر می تواند حتی به تشکیل سـرمایه اجتـماعی نیز منجر شود. لذا این موضوع می تواند مبانی نظری متعددی را تحت پوشش قرار دهد.
علاوه بر این در این فرایند تحول و توسعه نظام اقتصادی، فرصتهای تازه ای برای اشتغال زنان به وجود آمده است. زنان به عنوان تشکیل دهنده نیمی از جمعیت، موضوع توجه به قابلیت های نیروی کار را دچار اهمیت زیادی کرده است. امروزه تقاضای زنان برای آموزش و رفتن به دانشگاه زیاد شده است، به طوری که در سال های اخیر درصد بالایی از ورودیها به دانشگاه را زنان تشکیل می دهند. به همین دلیل پی بردن به بهبود کـیـفیـت نــیـروی کار زن و افزایش کارآیی و بـه کـارگیری آن جــزو رده بنــدی هایی آغــازین بـرای بـرنامه ریـزی تـوسعه کشورها محسوب می شود. چیــزی کــه بی توجهی به آن در جوامع توسعه نیافته به وفور احساس می شود.
«صاحب نظران در جوامع پیشرفته معتقدند که از جمله شاخص های توسعه یافتگی یک کشور، میزان مشارکت و نقشی است که زنان در آن کشور دارا هستنـد و عدم بهره وری از قابلـیت ها و توانایی های زنان در زمینه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دستیابی به توسعه را ناممکن میسازد» (توکلی والا، 1388 ). لذا باید بر استفاده از مهارتها و قابلیتهای زنان به عنوان یک عنصر مهم در اقتصاد توجه شود و این توجه به منظور جلوگیری از هدر رفتن سرمایه های که به منظور آموزش آنها صرف می گردد، انجام پذیرد.
با این وجود، آمارهای در دسترس در مورد اشتغال زنان در سه دهه اخیر نشانگر این نکته است که عملاً از میزان اشتغال زنان کاسته شده است و این تغییر و تحولات در بخشهای مختلف اقتصادی جامعه به گونه ای بوده که بیشترین نسبت کاهش زنان در بخش صنعت مشاهده می شود (ایروانی، 1384).
با اهـتمام بـه ایـن امـر و کـوشش برای آسان سازی تحقق اهداف توسعه کشور، مستلزم سنجش دوباره نیازمندی های شغلی و حرفه ای مراکز اقتصادی و صنعتی و بررسی قابلیتها و مهارتهای که زنان برای اشتغال مطلوب و بهینه در بخش صنعت نیاز دارند، می باشد. شاید پرداختن به این مهارتها و قابلیتها موجبات حضور بیشتر زنان در فعالیتهای صنـعتی را فراهم سازد. بنابراین پرسش اساسی که در این رابطه مطرح می شود آن است که اساسی ترین و مهمترین تواناییها و مهارتهای که دانش آموختگان زن برای مشارکت پیوسته در فعالیت های مختلف صنعـتی، از دیـد
ذینفعان نیاز دارند، کدامند. در این پژوهش سعی می شود با بررسی مجموعه مهارتها و قابلیتهای مورد نیاز برای اشتغال زنان در شرکت فولاد مبارکه اصفهان[1]، ذهن برنامه ریزان کشور را به آن دسته از مهارت ها و توانایی ها و قابلیت های کلیدی و متناسب با نیازها و شرایط بازار کار، برای اشتغال زنان در صنعت معطوف شود. به طوری که با تاکید بر آن ها هـم زمینه آماده سازی دانش آموختـگان زن برای اشتغال در صنعت فراهم شود و هم پیـوند عمیق تر و منطقی تری بین نظام آموزشی و نیازهای شغلی جامعه برقرار شود. و به طور قابل توجهی زمینه بهبود و ارتقای کارآیی خارجی نظام آموزشی نیز فراهم گردد.
[1] شرکت فولاد مبارکه اصفهان یکی از بزرگترین شرکت های صنعتی کشور است که در زمینی به مساحت 35 کیلومتر مربع (17 کیلومتر مربع سالن تولید) در نزدیکی شهرستان مبارکه و در 65 کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان واقع شده است که دارای ظرفیت تولید 5 میلیون تن انواع محصولات فولادی تخت گرم و سرد نوردیده ، قلع اندود ، گالوانیزه و رنگی از ضخامت 18/0 تا 16 میلیمتر می باشد که با این تولید 50 درصد نیاز کشور به فولاد و محصولات فولادی را تامین می کند و هم اکنون به عنوان بزرگترین شرکت تولید کننده فولاد در منطقه خاور میانه شناخته می شود. از اهداف معاونت فروش و بازار یابی این شرکت می توان به افزایش صادرات محصولات ویژه از 400 به 750 هزار تن مطابق سفارش، برگزاری 16 جلسه برنامه ریزی شده جهت تعامل رهبران شرکت با مشتریان، بهبود رضایت کلی مشتریان فولاد مبارکه از 76 % به 77%، فروش 3/4 میلیون تن محصول در بازار داخلی، افزایش سهم فروش محصولات ویژه در بازار داخلی از18 درصد به 24 درصد مطابق سفارش، بهبود رضایت مشتریان از تحویل به موقع از 68% به 80%، بهبود جایگاه برند شرکت در بازار های هدف و افزایش نسبت مراکز خدماتی که تحت سیستم مدیریت شبکه توزیع قرار دارند از 25% به 60% اشاره کرد. همچنین این شرکت در ارزیابی های مختلف سازمانی، رتبه های بسیار خوبی را بدست آورده است. به طوری که در دو سال اخیر در بین 100 شرکت برتر ایران حائز رتبه اول می باشد. به همین خاطر شناسایی شایستگی این شرکت دارای اهمیت زیادی است که هم می تواند راه را برای ارتقاء و پیشرفت بهتر شرکت فولاد مبارکه اصفهان فراهم سازد و هم می توان به عنوان الگوی برتر برای دیگر شرکت های صنعتی و به ویژه شرکت های باشد که در زمینه فولاد سازی در کشور فعال می باشند.
پایان نامه ارشد روانشناسی گرایش کودکان استثنایی: تأثیر آموزش مهارت های مثبت اندیشی بر بهزیستی روان شناختی، امید به زندگی و رضامندی زناشویی مادران دارای فرزند کم توان ذهنی
دانلود پایان نامه رشته روانشناسی
گرایش : کودکان استثنایی
عنوان : تأثیر آموزش مهارتهای مثبت اندیشی بر بهزیستی روانشناختی، امید به زندگی و رضامندی زناشویی مادران دارای فرزند کم توان ذهنی
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد قاین
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی “M.A”
گرایش کودکان استثنایی
عنوان :
تأثیر آموزش مهارتهای مثبت اندیشی بر بهزیستی روانشناختی، امید به زندگی و رضامندی زناشویی مادران دارای فرزند کم توان ذهنی
استاد راهنما :
دکترعلی اکبر اسماعیلی
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات تحقیق 1
1-1 مقدمه. 2
1-2 بیان مسئله. 3
1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق 5
1-4 اهداف پژوهش 5
1-5 فرضیههای پژوهش 5
1-6 تعریف واژهها و مفاهیم 5
فصل دوم: ادبیات و پیشینهی تحقیق 1
2-1 عقب ماندگی ذهنی 9
2-2 عقبماندهی ذهنی آموزشپذیر (EMR) 9
2-3 ویژگیهای کودک استثنایی 9
2-4 نیازهای والدین کودکان استثنایی 10
2-5 احساسات والدین کودکان استثنایی 10
2-6 تعریف روانشناسی مثبتگرا 11
2-7 اهداف اولیهی روانشناسی مثبتگرا 12
2-8 اصول و مفروضههای روانشناسی مثبتگرا 12
2-9 ابعاد روانشناسی مثبتگرا 1
2-10 زندگی کامل 13
2-10-1- زندگی لذت بخش. 14
2-10-1-1- وجوه سه گانه زندگی لذت بخش. 14
2-10-2- زندگی با اشتیاق (زندگی درگیرانه) 14
2-10-2-1- توانمندیها و فضیلتها 15
2-10-3- زندگی با معنی 16
2-11 بهزیستی روانشناختی 16
2-12 ابعاد بهزیستی روانشناختی 19
2-13 نظریههای بهزیستی روانی 20
2-13-1- نظریهی فرانکل 20
2-13-2- الگوی ویسینگ و واندان. 20
2-13-3- نظریهی ریف 20
2-14 عوامل مؤثر بر بهزیستی 21
2-15 امید به زندگی 21
2-16 رضایت زناشویی 23
2-16-1- تعریف رضایت زناشویی 23
2-16-2- عوامل تعیین کنندهی موفقیّت ازدواج و رضایت زناشویی 23
2-17 پژوهشهای انجام شده در ارتباط با موضوع. 33
2-17-1- پژوهشهای انجام شده در کشور 33
2-17-2- پژوهشهای خارجی 37
فصل سوم: روش تحقیق 1
3-1 مقدمه. 40
3-2 نوع طرح پژوهش 40
3-3 جامعهی آماری 40
3-4 نمونه، روش نمونهگیری و حجم نمونه.
3-4-1- گروه نمونه. 40
3-4-2- روش نمونهگیری 40
3-5 ابزار اندازهگیری 40
3-6 اجرا و روش جمعآوری دادهها 45
3-7 روشهای آماری 46
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها 1
4-1 مقدمه. 48
4-2 تجزیه و تحلیل و توصیف دادههای گردآوری شده 48
4-2-1- توصیف نمونهی آماری 48
4-2-2- توصیف متغیرهای تحقیق در گروه آزمایش. 49
4-2-3- توصیف متغیرهای تحقیق در گروه کنترل. 51
4-3 آمار استنباطی 54
4-4 آزمون فرضیههای تحقیق 54
4-4-1- آزمون فرضیهی اول. 54
4-4-2- آزمون فرضیهی دوم. 56
4-4-3- آزمون فرضیهی سوم. 58
فصل پنجم: نتیجهگیری، بحث و پیشنهادات 1
5-1 مقدمه. 63
2-5 خلاصه نتایج آزمون فرضیههای تحقیق 63
5-2-1- بحث و نتیجهگیری از فرضیهی اول. 63
5-2-2- بحث و نتیجهگیری از فرضیهی دوم. 64
5-2-3- بحث و نتیجهگیری از فرضیهی سوم. 65
5-3 محدودیتهای تحقیق 66
5-4 پیشنهادات. 67
5-4-1- پیشنهادات کاربردی 67
5-4-2- پیشنهادات پژوهشی 67
پیوستها 1
پرسشنامهیی زوجی اینریچ 70
پرسشنامهی امید به زندگی حلاجیان 72
پرسشنامهی بهزیستی روانشناختی – فرم کوتاه ریف. 74
منابع و مآخذ 75
فهرست جدولها
جدول شماره (3-1): پایایی پرسشنامهی امید به زندگی حلاجیان در گروه آزمایش و کنترل 41
جدول شماره (3-2): نتایج تحلیل آماری مقایسه میانگین نمرات اختلاف پیشآزمون و پسآزمون امید به زندگی مادران در گروه آزمایش و کنترل 42
جدول شماره (3-3): پایایی مقیاس زوجی اینریچ در گروه آزمایش و کنترل 42
جدول شماره (3-4): نتایج تحلیل آماری مقایسه میانگین نمرات اختلاف پیشآزمون و پسآزمون رضامندی زناشویی مادران در گروه آزمایش و کنترل 43
جدول شماره (3-5): پایایی مقیاس بهزیستی روانشناختی – فرم کوتاه ریف در گروه آزمایش و کنترل 44
جدول شماره (3-6): نتایج تحلیل آماری مقایسه میانگین نمرات اختلاف پیشآزمون و پسآزمون بهزیستی روانشناختی مادران در گروه آزمایش و کنترل 44
جدول شماره (3-7): ساختار کلی جلسات آموزش مهارتهای مثبتاندیشی 45
جدول شماره(4-1): توصیف گروه آزمایش و کنترل 48
جدول شماره(4-2):توصیف نمره متغیرهای تحقیق در گروه آزمایش 49
جدول شماره (4-3):توصیف نمرهی متغیرهای تحقیق در گروه کنترل 51
جدول شماره (4-4): نتایج تحلیل آماری مقایسه میانگین نمرات پیشآزمون بهزیستی روانشناختی مادران در گروه آزمایش و کنترل 54
جدول شماره (4-5): نتایج آزمون لوین 54
فهرست جدولها
جدول شماره (4-6): نتایج تحلیل کوواریانس نمرات پسآزمون و پیگیری پس از کنترل نمرات پیشآزمون در مؤلفهی بهزیستی روانشناختی مادران 55
جدول شماره (4-7): نتایج تحلیل آماری مقایسه میانگینهای بهزیستی روانشناختی مادران دانشآموزان گروه آزمایش و کنترل در پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری 56
جدول شماره (4-8): نتایج تحلیل آماری مقایسه میانگین نمرات پیشآزمون امید به زندگی مادران در گروه آزمایش و کنترل 57
جدول شماره (4-9): نتایج آزمون لوین 57
جدول شماره (4-10): نتایج تحلیل کوواریانس نمرات پسآزمون و پیگیری پس از کنترل نمرات پسآزمون در مؤلفهی امید به زندگی مادران 57
جدول شماره (4-11): نتایج تحلیل آماری مقایسه میانگینهای امید به زندگی مادران گروه آزمایش و کنترل در پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری 58
جدول شماره (4-12): نتایج تحلیل آماری مقایسه میانگین نمرات پیشآزمون رضامندی زناشویی مادران در گروه آزمایش و کنترل 59
جدول شماره (4-13): نتایج آزمون لوین 59
جدول شماره (4-14): نتایج تحلیل کوواریانس نمرات پسآزمون و پیگیری پس از کنترل نمرات پسآزمون در مؤلفهی رضامندی زناشویی مادران 60
جدول شماره (4-15): نتایج تحلیل آماری مقایسه میانگینهای رضامندی زناشویی مادران گروه آزمایش و کنترل در پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری 60
جدول5-1: خلاصه نتایج آزمون فرضیههای تحقیق 63
جدول شماره (الف-1): پرسشنامهی زوجی اینریچ 69
ادامه جدول شماره (الف-1): پرسشنامهی زوجی اینریچ 70
جدول شماره (الف-2): پرسشنامهی امید به زندگی 71
ادامهی جدول شماره (الف-2): پرسشنامهی امید به زندگی 72
جدول شماره (الف-3): پرسشنامهی بهزیستی- روانشناختی 73
ادامهی جدول شماره (الف-3): پرسشنامهی بهزیستی- روانشناختی 74
فهرست نمودارها
نمودار شماره (4-1): توصیف گروه آزمایش و کنترل 49
نمودار شماره (4-2): توصیف پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری بهزیستی روانشناختی مادران در گروه آزمایش و کنترل 52
نمودار شماره (4-3): توصیف پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری رضامندی زناشویی مادران گروه آزمایش و کنترل 53
نمودار شماره (4-4): توصیف پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری امید به زندگی مادران گروه آزمایش و کنترل 53
فهرست شکلها
عنوان شکل صفحه
شکل شماره (2-1): الگوی ریف در خصوص سازه بهزیستی روانشناختی، اقتباس از کرد تمینی (1384) 1
چکیده
هدف:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارتهای مثبتاندیشی بر بهزیستی روانشناختی، امید به زندگی و رضامندی زناشویی مادران دارای فرزندکمتوان ذهنی شهر فردوس درسال (91) انجام شد.
روش:
این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون و آزمون پیگیری با گروه کنترل است. جامعه موردمطالعه 100 نفر ازمادران دارای فرزند کمتوان ذهنی شهر فردوس بودند،که فرزندانشان در سال91 تحت حمایت بهزیستی بودهاند.نمونهای شامل 50 مادر به شیوهی نمونهگیری تصادفی انتخاب وبه صورت تصادفی در گروه آزمایش وکنترل هرگروه (25نفر) قرار گرفتند.
آزمودنیهای گروه آزمایش به مدت 13 جلسهی 90 دقیقهای طی 4 هفته تحت آموزش مهارتهای مثبتاندیشی قرار گرفتند، در حالی که گروه کنترل هیچ مداخلهای دریافت نکردند. دادههای به دست آمده با استفاده از روش آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
یافته ها: تحلیل نتایج با استفاده از آزمونT مستقل نشان داد که تفاوت بین دوگروه آزمایش وکنترل معنادار است ( 0001/0p< ).
نتیجهگیری: نتایج به دست آمده در این تحقیق همسو با سایر تحقیقات بوده وسودمندی وتأثیر آموزش مهارتهای مثبتاندیشی بر بهزیستی روانشناختی، امید به زندگی و رضامندی زناشویی مادران دارای فرزند کم توان ذهنی را تأیید میکند.
1-1 مقدمه
یکی از طبیعیترین گروههایی که میتواند نیازهای انسان را ارضا کند خانواده است. وظیفهی خانواده مراقبت از فرزندان و تربیت آنها، برقراری ارتباطات سالم اعضا با هم و کمک به استقلال کودکان است، حتی اگر کودک کمتوان ذهنی[1]، نابینا[2]، یا ناشنوا[3] باشد. کمتوان ذهنی یک وضعیت و حالت خاص ذهنی است که در اثر شرایط مختلف قبل از تولد و یا پس از تولد کودک پدید میآید (میکائیلی، 138). بی تردید تولد و حضور کودکی با کم توانی ذهنی در هر خانوادهای میتواند رویدادی نامطلوب و چالشزا تلقی شود که احتمالاً تنیدگی، سرخوردگی، احساس غم و ناامیدی را به دنبال خواهد داشت. شواهد متعددی وجود داردکه نشان میدهند والدین کودکان دارای مشکلات هوشی، به احتمال بیشتری با مشکلات هیجانی، اقتصادی و اجتماعی که غالباً ماهیت محدود کننده، مخرب و فراگیر دارند، مواجه میشوند (مانند خمیس[4]، 2007). در چنین موقعیتی گرچه همهی اعضای خانواده وکارکرد آن، آسیب میبیند(هرینگ[5] وهمکاران، 2006) مادران به علت داشتن نقش سنتی “مراقب”، مسئولیتهایی بیشتری در قبال فرزند ناتوان خود به عهده میگیرند که در نتیجه، با مشکلات روانی بیشتری مواجه میشوند. فرض بر این است که مشکلات مربوط به مراقبت از فرزند مشکلدار، والدین، به ویژه مادر را در معرض خطر ابتلا به مشکلات مربوط به سلامت روانی قرار میدهد (اولسون و هوآنگ، 2001؛ مک کانکی و همکاران[6]، 2007). مادر، نخستین شخصی است که به طور مستقیم با کودک ارتباط برقرار میکند.
رویارویی مادر با فرزند کمتوان ذهنی، نیاز کودک به مراقبت دایمی، اهمیت فراهم ساختن شرایط ویژهی رشد، تجربهی تنش والدین ناشی از وجود رفتارهای آیینی، مشکلات زبانی، قشقرق و فقدان مهارت مراقبت از خود در این گروه از کودکان، همگی زمینه را برای تضعیف کارکرد طبیعی مادر فراهم مینمایند. وجود چنین مشکلاتی افزایش میانگین اختلالات روانی در مادران کودکان استثنایی و به ویژه مادران دارای کودک کم توان ذهنی را در مقایسه با مادران کودکان عادی در پی خواهد داشت. هم چنین داشتن توقعات و انتظارات دور از توانایی کودکان و برآورده نشدن آنها موجب ناکامی والدین میشود.
تولد یک کودک کمتوان ذهنی در مادرانی که به مدت 9 ماه بارداری، انتظار یک کودک سالم و با ویژگیهای طبیعی را داشتهاند موجبات احساس گناه و تقصیر، ناکامی و محرومیت ناشی از طبیعی نبودن کودک را در مادر فراهم می کند که بالطبع غم، اندوه و افسردگی را به دنبال خواهد داشت. در مجموع، چنین شرایطی میتواند سبب گوشهگیری، عدم علاقه به برقراری رابطه با محیط، احساس خودکم بینی و بی ارزشی در مادر شود و پیامدهای منفی همچون اضطراب، پرخاشگری (نریمانی و همکاران، 2007)، حرمت به خود پایین (محمدی و دادخواه، 2001) و افسردگی شدید (لاجوردی، 1992) را در مادران به دنبال داشته باشد و سلامت آنها را به خطر اندازد.یکی از مهم ترین منابع زمینه ساز این گروه از مشکلات روان -شناختی از دست دادن امید به زندگی و نداشتن رضایت زناشویی است (شمس اسفندآبادی، 2007).
پایان نامه ارشد روانشناسی بالینی: مقایسه عملکرد عصب روانشناختی قطعه پیشانی در بیماران اسکیزوافکتیو با مبتلایان به اسکیزوفرنیا با علائم منفی، دو قطبی نوع یک و گروه بهنجار
دانلود پایان نامه رشته روانشناسی بالینی
عنوان : مقایسه عملکرد عصب روانشناختی قطعه پیشانی در بیماران اسکیزوافکتیو با مبتلایان به اسکیزوفرنیا با علائم منفی، دو قطبی نوع یک و گروه بهنجار
دانشگاه شیراز
واحد بین الملل
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی بالینی
عنوان:
مقایسه عملکرد عصب روانشناختی قطعه پیشانی در بیماران اسکیزوافکتیو با مبتلایان به اسکیزوفرنیا با علائم منفی، دو قطبی نوع یک و گروه بهنجار
استاد راهنما:
دکتر عبدالعزیز افلاک سیر
فهرست مطالب:
-1- بیان مسئله 4
1-2- اهمیت و ضرورت پژوهش.6
1-3- تعاریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات پژوهش 7
1-3-1- اختلال اسکیزو افکتیو. 7
1-3-1-1- تعریف مفهومی 7
1-3-1-2- تعریف عملیاتی. 7
1-3-2- اختلال دوقطبی نوع یک. 7
1-3-2-1- تعریف مفهومی 7
1-3-2-2- تعریف عملیاتی. 8
1-3-3- اسکیزوفرنی با علائم منفی. 8
1-3-3-1- تعریف مفهومی 8
1-3-3-2- تعریف عملیاتی. 8
1-3-4- عملکرد عصب – روانشناختی لوب پیشانی. 8
1-3-4-1- تعریف مفهومی 8
1-3-4-٢- تعریف عملیاتی. 9
1-4- اهداف پژوهش 9
1-4-1- هدف کلی پژوهش 9
1-4-2- اهداف اختصاصی پژوهش 9
1-5- سوالات پژوهش 9
فصل دوم:پیشینه پژوهش
2-1- مقدمه ١2
2-2- اختلال اسکیزوافکتیو ١2
2-3- اختلال اسکیزوافکتیو،تعاریف ومفاهیم ١3
2-4- همه گیر شناسی. ١۴
2-5- تفاوتهای جنسی وسنی اختلالات دوقطبی ١4
2-6- اختلالات دوقطبی مفاهیم. ١5
2-7- اختلال دوقطبی، تعاریف و مفاهیم. ١5
2-8- همه گیرشناسی شیوع و بروز در اختلالات دوقطبی دلایل کمتشخیصی اختلالات
دوقطبی. ١6
2-9- دلایل کم تشخیصی اختلالات دوقطبی ١6
2-10- اسکیزوفرنی 17
2-11- اسکیزوفرنی، مفاهیم و تعاریف .18
٢-١٢- انواع اسکیزوفرنیا. 20
2-١٢-1- اسکیزوفرنیای پارانوئید ٢0
2-١٢-2- اسکیزوفرنیای آشفته. ٢1
2-١٢-3- اسکیزوفرنی کاتاتونیک ٢1
2-١٢-4- اسکیزوفرنی باقی مانده . ٢2
2-١٢-5- اسکیزوفرنی نامتمایز ٢2
2-١٣- علایم مثبت و منفی در اسکیزوفرنی ٢2
2-١۴- همه گیرشناسی، شیوع و بروز در اسکیزوفرنی 24
2-١۵- سبب شناسی اسکیزوفرنی. 25
2-١۶- ساختار مغز در بیماران اسکیزوفرنی ٣0
2-١٧- کارکرد لوب پیشانی ٣1
2-١٨- جایروس ها ی لوب پیشانی . ٣2
2-١٩- نظریه های عملکرد لوب پیشانی . 34
2-٢٠- پیشینه عملی پژوهش. 36
2-٢٠-١- تحقیقات انجام شده در خارج از ایران 36
2-٢٠-2- تحقیقات انجام شده در ایران 39
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- مقدمه 44
3-2- روش تحقیق 44
3-3- جامعه آماری. 44
3-4- نمونه وروش نمونه گیری 45
3-5- روش اجرا. 45
3-۶- ابزارگرد آوری اطلاعات. 45
3-۶-١- آزمون رنگ و لغت استروپ(SC-WT) 45
3-۶-٢دسته بندی کارتهای ویسکانسین. 46
3-۶-٣-عملکرد پیوسته (CPT) 48
3-٧- روش تجزیه و تحلیل آماری 48
فصل چهارم:یافته های پژوهش
4-1- مقدمه 50
4-2- یافته های جمعیت شناختی . 50
4-3- آمار استنباطی 54
۴—۴— بررسی تاثیر جانبی دارو 60
۴—۵—بررسی اجمالی پژوهش بر اساس فرضیه های آماری 61
فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری
5-1- مقدمه 63
5-2- بحث در یافته ها 63
۵—٢—١— سوال اول. 64
۵—٢—٢— سوال دوم 65
۵—٢—٣— سوال سوم. 66
5-3- محدودیت های پژوهش. 67
5-4- پیشنهادات. 68
فهرست جدول ها
جدول ۴-١ :تفکیک گروه های تحقیق بر اساس سن. 51
جدول ۴-٢: تفکیک گروه های تحقیق بر اساس سطح تحصیلات 51
جدول ۴-٣: میانگین وانحراف معیار آزمودنی ها درخرده مقیاسهای
آزمونهای استروپ،ویسکانسین ،عملکرد مداوم. 52
جدول 4-4: مقایسه عملکرد طبقه بندی در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با افراد
بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا. 53
جدول 4-5- اختلاف بین گروه ها در آزمون توکی در آزمایه ی تعداد طبقات 54
جدول 4-6: مقایسه عملکرد درجاماندگی در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با
افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا. 55
جدول 4-7: مقایسه عملکرد تداخل در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با
افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا. 56
جدول 4-8: مقایسه عملکرد واکنش همخوان در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با
افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا. 57
جدول 4-9: بررسی آزمون تعقیبی توکی در مقایسه ی دو به دوی گروه ها در عملکرد
واکنش همخوان. 57
جدول 4-10: مقایسه واکنش ناهمخوان در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با افراد
بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا. 60
جدول4-11: بررسی آزمون تعقیبی توکی در مقایسه ی دو به دوی گروه ها در عملکرد
واکنش ناهمخوان. 60
جدول 4-12: مقایسه عملکرد خطای حذف در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با
افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا. 60
جدول 4-13: بررسی آزمون تعقیبی توکی در مقایسه ی دو به دوی گروه ها در عملکرد
خطای حذف 6
چکیده
هدف پژوهش حاضر مقایسه عملکرد عصب – روانشناختی بیماران اسکیزوافکتیو با سه گروه مبتلایان به اسکیزوفرنیا با علائم منفی، دو قطبی نوع یک و گروه بهنجار بود. به منظور انجام این پژوهش تعداد 15 نفر از بیماران اسکیزوافکتیو، ١۵ نفر از مبتلایان به اسکیزوفرنیا با علائم منفی، ١۵ نفر بیمار دو قطبی نوع یک، ١۵ نفر افراد بهنجار که از نظر جنس، سن، تحصیلات همتا سازی شده بودند، بصورت در دسترس از افراد مراجعه کننده به مرکز درمان و توانبخشی بیماران روانی صدرا در شهر اهواز، انتخاب شدند. شرکت کنندگان یکبار توسط روانپزشک و یکبار توسط محقق تحت مصاحبه تشخیصی قرار گرفتند و پس از اخذ شرایط ورود به مطالعه، بوسیله آزمون های عصب – روانشناختی استروپ، عملکرد مداوم، دسته بندی کارتهای ویسکانسین مورد ارزیابی قرار گرفتند.
نتایج نشان دهنده تفاوت معنادار بین سه گروه مقایسه با گروه ملاک در عملکرد عصب روانشناختی قطعه پیشانی بود. ولیکن در بررسی مولفه های تحقیق عملکرد عصب روانشناختی لوب پیشانی بیماران اسکیزوافکتیو به بیماران دو قطبی نوع یک نزدیک بود و نسبت به بیماران اسکیزوفرنیا عملکرد بهتر و نسبت به افراد بهنجار عملکرد ضعیف تری مشاهده شد. نتایج این پژوهش از اهمیت تشخیص بالینی و ارائه پیش آگهی اختلال اسکیزوافکتیو حمایت می کند.
مقدمه
مغز[1] چیست؟ کارکرد آن چگونه است؟ چگونه می توان به عملکرد مغز انسان نظر انداخت؟ متخصصین اعصاب، اعمال مناطق مختلف مغز را به کمک سیستمهای کامپیوتری مثل برش نگاری رایانه ای، تصویربرداری با تشدید مغناطیسی[2]، طیف بینی با تشدید مغناطیسی[3]، برش نگاری رایانه ای با گسیل فوتون منفرد[4]، نوار مغز[5] و یا اسکن پت[6] و . مورد بررسی قرار می دهند. اما آنچه که مورد سوال می باشد این است که تا چه اندازه این دستگاه ها ما را در جهت فهم دقیق رابطه میان مغز و رفتار، یاری می کنند؟ آیا یک حلقه قرمز رنگ در یک اسکن پت می تواند معرف خیالات باطل مبنی بر پارانویای بیمار باشد؟ یا یک الگوی الکتریکی خاص وجود دارد که شاخص و معرف هذیان بزرگ منشی در یک مانیک باشد؟ آیا این ماشینها می توانند علت و ماهیت توهمات را منعکس کنند؟ پس آنچه که مسلم است، این است که علی رغم همه ی پیشرفتهای صورت گرفته در علوم مغزی و اعصاب هنوز سبب شناسی و تفکیک بسیاری از اختلالات در پرده ای از ابهام می باشد. یکی از این موارد مناقشه آمیز و چالش برانگیز تشخیص و تمایز قائل شدن بین دسته ای از اختلالات سایکوتیک[7] مانند اسکیزوافکتیو، اسکیزوفرنیا[8] و اختلال دوقطبی[9] می باشد. اختلال اسکیزوافکتیو؛ اختلالی است که همزمان هم علائم اختلال خلقی و هم علائم بیماری اسکیزوفرنیا را نشان می دهد؛ بطوری که نمی توان در تشخیص، یکی از آنها را بطور جداگانه مطرح کرد ( سادوک[10]،٢٠١٠؛ دانر[11]، 2003) و علت را تشخیص داد. تنها در این زمینه چهار الگوی نظری ارائه شده است:
اختلال اسکیزو افکتیو ممکن است نوعی اسکیزوفرنی یا نوعی اختلال خلقی باشد.
اختلال اسکیزوافکتیو ممکن است تظاهر همزمان اسکیزوفرنی و اختلالال خلقی باشد.
اختلال اسکیزوافکتیو ممکن است خود روانپریشی جداگانه و ثالثی باشد که نه ربطی به اسکیزوفرنی دارد و نه ربطی به اختلالات خلقی.
شاید محتمل ترین حالت آن باشد که اختلال اسکیزوافکتیو ، گروهی اختلال ناهمگن هست که هر یک از این وجوه ممکن را شامل می شود(کاپلان[12] و سادوک، 2007).
در مطالعاتی که برای کشف این احتمالات طراحی شده است، تاریخچه خانوادگی، شاخص های زیستی، پاسخ کوتاه مدت به درمان و فرجام دراز مدت بررسی شده است. در اکثر این بررسی ها بیماران دچار اختلال اسکیزوافکتیو گروهی همگن فرض شده اند. اما در مطالعات اخیر دو نوع افسرده و دو قطبی اسکیزوافکتیو جداگانه بررسی می شوند(روزنهان[13] و سلیگمن[14]، 1388، کاپلان و سادوک، 1387). در DSM-IV-TR نیز طبقه بندی جداگانه ای برای این انواع در نظر گرفته شده است. برخی داده ها حاکی از آن است که ممکن است از نظر وراثتی به هم مرتبط باشند. در مطالعات انجام شده بر روی بستگان بیماران اسکیزوافکتیو، نتایج همسانی گزارش نشده است با این حال طبق ملاک های DSM-IV-TR، خطر بروز اسکیزوفرنی در میان بستگان مورد تحقیق اسکیزوافکتیو افزایش می یابد. بیماران اسکیزوافکتیو در کل و به عنوان یک گروه، اولاً پیش آگهی شان بهتر از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و بدتر از بیماران دچار اختلالات خلقی است؛ دوماً در مقایسه با اسکیزوفرنی به لیتیوم جواب می دهند و اکثرشان سیر رو به تباهی نیز ندارند(کاپلان و سادوک، 1387) .
علاوه بر موارد فوق در پژوهش هایی نیز که بر روی سیستم عصبی و مغزی این دسته از بیماران سایکوتیک که علائم منفی و شناختی بارز و پایدار در آنها مشاهده می شود (گرانت[15]، ١٩٩٨ ) نشان می دهد که این علائم با ضایعات و ناهنجاریهای ساختاری مشهودی به خصوص در قطعه ی پیشانی همراه هستند (سادوک، 2003).
-ازطرفی با توجه به اینکه علائم منفی در بیماران سایکوتیک با ضایعه قطعه پیشانی همخوانی دارد(هاریسون ،٢٠٠٨) مطالعه ی این قسمت ضروری به نظر می رسد.قطعه پیشانی ناحیه ای از مغز است که نارسایی عصب – روانشناختی در آن بارزتر از نارسایی دیگر مناطق مغز، در بیماران شدید روانی است (سایکین و همکاران ٢٠٠٣).
همه ی شواهد فوق و مطالعاتی که بر روی خانواده و نقش وراثت در بررسی اختلال اسکیزوافکتیو انجام شده بر این فرض مبتنی بوده است که اسکیزوفرنی و اختلالات خلقی دو قلمرو کاملاً جداگانه اند (کاپلان و سادوک،1387). اما همچنان تشخیص و تفکیک این اختلالات در نگاه اول غیر ممکن و یا با ابهام صورت می گیرد، در این راستا پژوهش حاضر که ادغامی از علوم رفتاری و علم اعصاب می باشد؛ قصد دارد به مقایسه عملکرد عصب- روانشناختی(١) قطعه پیشانی(٢)بیماران اسکیزوافکتیو(٣) با بیماران اسکیزوفرنیا با علائم منفی و اختلال دو قطبی نوع یک و گروه بهنجار بپردازد.
