(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
مقدمه:
شاید اغراق نباشد که بگوییم « آدمی‌شاهکار خلقت است » و به یقین می‌توان او را آشکارترین و قوی ترین شاهد ثابت وجود خداوند بزرگ دانست . انسانی که خود مخلوق آفریدگاری توانمند است و از طرفی خالق حوادث . به این معنا که هر حادثه ای روی رفتارش تأثیر می‌گذارد و خودش نیز حادثه می آفریند که با عظمت ترین حادثه ساخته دست او فرهنگ (cutlure)است . (شعاری نژاد ، علی اکبر ، 1378)
این شاهکار خلقت موجود بسیار پیچیده است که با وجود تمام پیشرفت های ساخته دست خودش هنوز بسیاری از توانمندی های خود را شناخته است و مهمترین و پیچیده ترین جنبه اش ، انسان را چه عواملی متأثر می‌شود؟ بحث از علیت رفتارهای انسان از جمله مسائل اساسی روان شناسی است ،چون تا علت رفتار شناخته نشود پیش بینی و کنترل رفتار انسان امکان نخواهد داشت. به همین سبب اصطلاح « انگیزش » هم قدیمی‌ترین و هم جدیدترین اصطلاح در روان شناسی است . بحث از انگیزش در واقع بحث از تعلیل یا علت یابی رفتار انسان است بحث از اینکه چرا مردم تفاوت عمل می‌کنند و حتی یک فرد متفاوت عمل می‌کند.
داشتن انگیزه در کاری رابطه مستقیم با بهبود نتیجه به دست آمده دارد یعنی هر چه قدر انگیزه در کاری پر نگ تر ،دیده شود نتیجه بهتری حاصل می‌شود.
بدیهی است که شغل و کار یکی از مسائل مهم در زندگی هر فرد می‌باشد که گاه به صورت حساب شده وب رنامه ریزی شده انتخاب می‌شود وگاه بدون هیچ گونه برنامه و تفکری آنچه مسلم است داشتن انگیزه در هر کاری تأثیر بسزایی درنتیجه خواهد داشت.
همه ما می دانیم یکی از سازمانهایی که در تعلیم و تربیت نیروی کار آمد انسانی جامعه نقش کلیدی دارد آموزش و پرورش است که وظیفه بسیار مهمی در شناختن و شکوفا کردن استعدادهای پیچیده ترین شاهکار خلقت را دارد ، پس باید با ایجاد انگیزه قوی در دست اندرکاران امر خطیر تعلیم و تربیت برای بهبود و بالا بردن کیفیت نتایج به دست آمده کوشید.
هدف از انجام این تحقیق این است که چگونه با استفاده از راه کاریهای مناسب ، در مدیران و معلمان سطوح مختلف مقاطع تحصیلی انگیزه ایجاد کرد تا آنها با رغبت بیشتر از راه کارهای نوین در آموزش و پرورش استفاده کنند. به امید روزی که شاهد رشد وشکوفایی این سازمان بزرگ باشیم . (عباس زاده ، سید محمد ، 1369 )
بیان مسئله :
در سالهای اخیر تعداد بی شماری کنفرانس و سمینار در اغلب نقاط دنیا در مورد چگونگی استفاده از راه کارهای نوین آموزشی در آمزش و پرورش رسمی در سطوح مختلف مقاطع تحصیلی رابطه آن با بازدهی و نتایج بدست آمده انجام گرفته است . در ایران نیز کتب و رسالاتی در این زمینه نوشته شده و سمینارهای نه چندان زیاد ولی قابل توجه برگزار گردیده است. اغلب متخصصان رسانه‌های آموزشی کشورهای در حال توسعه معتقد هستند که تاکنون برنامه‌ریزی های محلی و مناسبی جهت استفاده ازرسانه‌های آموزشی و راه کارهای نوین به نحوی که متناسب با محدودیتها و نیازهای جوامع این کشور ها باشد ، نشده است . در اغلب موارد یا این راه کارها برای مسئولین آموزشی ناشناخته است و یا اینکه آنها انگیزه استفاده از آن را در خود نمی‌بینند. منطق ایجاد می‌کند که علاوه بر سرمایه گذاری ،در معرفی این راه کارها در کشور کوشش شود به گونه ای که استفاده از این راه کارها در سراسر نقاط کشور به صورت خودجوش توسط مدیران و معلمان در داخل مدارس استفاده شود و این هدف میسر نمی‌شود مگر باایجاد انگیزه لازم در مسئولین آموزشی مدارس. (تولید و کاربرد مواد آموزشی، 1379)
لغت انگیزه ازنظر دستور زبان فارسی اسم و انگیزش اسم مصدر انگیختن است ،بنا به نوشته لغت نامه دهخدا، انگیختن یعنی به حرکت در آوردن . چنان که حافظ می‌گئید:
اگر غم لشکر انگیزد که خود عاشقان ریزد
من و ساقی به هم سازیم و بنیادش براندازیم
انگیزه یعنی سبب، علت وانچه کسی را به کاری وادار کند. انگیزش یعنی تحرک و ترغیب و انگیزش یک عامل درونی است که انسان یا به طور کلی موجود زنده را به حرکت در می آورد و انگیزش حالتی است که در اثر دخالت انگیزه به موجود زنده دست می دهد. برای مثال می‌توان گفت کمبود آب بدن یا نیاز به آب انگیزه و احساس تشنگی انگیزش است . انگیزه را می‌توان به دو گروه عمده تقسیم کرد:
1ـ انگیزه های فیزیولوژیک : بر اساس نیازهای زیستی موجود زنده می‌باشد مثل گرسنگی ، تشنگی ،انگیزه های فیزیولوژیک را سیقهای فیزیولوژیک یا انگیزه های حیوانی نیز می‌نامند چون بین انسان و حیوان مشترک هستند .
2ـ انگیزه های اجتماعی یا ثانویه : یعنی انگیزه هایی که نیاز زیستی را بر طرف نمی‌کنند بلکه در اثر یادگیری به وجود می آیند مثل انگیزه های کسب قدرت ، پذیرش اجتماعی ،تسلط طلبی و انگیزه های اجتماعی به طور عمده تحت تأثیر اجتماعی که انسان در آن رشد کرده است قرار دارند . (عباس زاده ، سید محمد ، 1369 )
راه کار :
راه و روشی مناسب برای نیل به هدفی مشخص در زمانی معین به گونه ای که بهترین و سریعترین روش برای مقابله با مشکلات موجود در آن زمینه باشد. از گذشته های دور همیشه انسان در برخورد با مسائل به دنبال آسان ترین و منطقی ترین راه حل برای رسیدن به جواب مسئله می‌گشت . به عبارتی وجود راه کار برای رسیدن به هدف اجتناب ناپذیر است . مسلم است که در دنیای پیچیده تکنولوژی امروزی راه کارهای تعلیماتی دهه های قبل نمی‌تواند مؤثر باشد . پس همگام با پیشرفت مسئله راه کار هم باید متناسب با آن باشد.
درجامعه ما که آموزش و پرورش دارای هدفهای معنوی و اقتصادی است و سعی دارد که فرد را در تحقق آن اهداف به فعالیت نهادی وادار باید با ایجاد رغبت و انگیزه ، مدیران و معلمان را تشویق به استفاده از این راه کارهای نوین نماید.
اهمیت مسئله و ضرورت تحقیق:
در گذشته این تصور وجود داشت که هر گاه فردی در یک موضوع ،دانش و تخصص کافی را دارا باشد می‌تواند آموزش آن را نیز به عهده بگیرد . امروزه داشتن دانش و تخصص در یک موضوع برای اشتغال به کار ،اموزش ان موضوع اگر چه شرط لازم به شمار می‌رود اما کافی نیست . کسی که به کار آموزش و پرورش اشتغال می وزرد علاوه برداشتن خصصی در موضوع مورد تدریس می‌باید به دانش و مهارت عملی در اصول و روشهای تعلیم و تربیت نیز مجهز باشد. (تولید و کاربرد مواد آموزشی، 1379)
از جمله اطلاعاتی که هیچ معلم و دست اندر کار آموزشی از آن بی نیاز نیست ،آشنایی با راه کارهای مناسب و نوین آموزش و پروری در رابطه با یادگیری دانش آموزان می‌باشد. راه کارهای نوین از یک طرف به عنوان عامل کنترل کننده تمامی عناصر تعلیم و تربیت مانندهدف ، برنامه و از طرف دیگر وسیله ای برای هدایت فعالیتهای تحصیلی دانش آموزان به کار می‌رود. این راه کارها یکی از ارکان اصلی و جدایی ناپذیر آموزش و پرورش است. بنابراین یکی از صلاحیتهای فردی برای احراز شغل در آموزش و پرورش علاوه بر داشتن دانش نظری ، داشتن مهارتهای عملی دراین زمینه است . برای محقق این هدف وجود کتابها، فیلمهای آموزشی، سمینارها برای آشنایی مدیران و معلمان از یک طرف و ایجاد زمینه‌هایی برای تقویت انگیزش در مدیران و معلمان مثلاً انگیزه پیشرفت شغلی،تشویق مادی، استفاده از انگیزش موفقیت ، ایجاد انگیزش گرایش و رغبت از جمله راه کارهای موثر در این زمینه می‌باشد . مثلاً به علت رشد جمعیت و عدم توانایی مالی بودجه دولت در تأمین هزینه های مورد نیاز برای ایجاد زمینه‌های شغلی و جذب افراد با علاقه و شایسته سال به سال کیفیت آموزش و پرورش پائین آمده است واین امر باعث گردیده که هر سال هزینه زیادی به علت افت تحصیلی و پائین بودن کیفیت آموزش برجامعه تحمیل گردد ولی بر عوامل یاد شده، کمبود انگیزش شغلی معلمان و مدیران بیش از هر چیز جلب توجه می‌کند.
ایجاد عشق و علاقه و انگیزش در افراد می‌تواند به نحوی در بالا بردن کیفیت تعلیم و تربیت نقش بسیار مؤثری داشته باشد. ولی چگونه ؟
عدم توانایی در تأمین احتیاجات مادی ما را از سایر نیازهای آنها غافل کرده است و یکی از عوامل عدم انگیزه در معلمان و مدیران برای استفاده از راه کارهای مناسب در امر یادگیری نداشتن انگیزه پیشرفت ، تعلق پذیری ، قدرشناسی و نداشتن پایگاه مناسب اجتماعی است . در کشورهایی که کاربرد یافته های روان شناسی جایگاه خود را در ابعاد گوناگون حیات اجتماعی یافته است . در آغاز قرن و بین چهل تا پنجاه سال گذشته مسئله انتخاب کارکنان سازمانها تاکنون بعنوان یکی از وظایف اساسی روان شناسی تلقی می‌شود. در کشور ما توجه به رشد جمعیت ، ضعف پرداخت و موانع عدیده دیگر مانع از توفیق آموزش و پرورش در گزینش بهتر نیروی انسانی علاقه‌مند شده است .
چون داشتن انگیزه تأثیر مستقیم در استفاده بهینه از راه کارهای آموزشی در تمام مقاطع تحصیلی دارد . این ضرورت احساس شدکه رابطه بین انگیزه و استفاده از راه کارهای نوین یا به عبارتی بررسی راه کارهای موثر ایجاد انگیزه در معلمان و مدیران مقاطع مختلف تحصیلی برای کاربرد هر چه بیشتر تکنولوژی نوین مورد بررسی قرار گیرد. (شعاری نژاد ، علی اکبر ، 1378)
هدف پژوهش :
بررسی ارتباط بین داشتن انگیزه و رضایت شغلی در معلمان و مدیران در تمام سطوح و مقاطع تحصیلی و استفاده از راه کارهای نوین آموزشی .
ارائه راه کارهای مناسب جهت ایجاد انگیزه در معلمان و مدیران برای استفاده از راه‌کارهای نوین
